ภาวะไข่ไม่ตกเกิดจากอะไร มีอาการและวิธีรักษาอย่างไร ?

การมีบุตรถือเป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญของชีวิตคู่ หลายคู่รักต่างปรารถนาที่จะสร้างครอบครัวที่อบอุ่น แต่กลับต้องเจออุปสรรคที่ทำให้ภาพฝันสะดุด นั่นคือการเกิดภาวะไข่ไม่ตกแบบเรื้อรังจนส่งผลต่อการตั้งครรภ์ แต่สาเหตุของการเกิดภาวะนี้เกิดจากอะไรบ้าง บทความนี้จะพาไปหาคำตอบกัน

รู้จักภาวะที่ส่งผลต่อการตกไข่

การตกไข่เป็นกระบวนการทางธรรมชาติในร่างกายของผู้หญิง โดยไข่ที่สมบูรณ์จะถูกปล่อยออกมาเพื่อรอการปฏิสนธิกับอสุจิ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วการตกไข่จะเกิดขึ้นประมาณ 14 วันก่อนที่จะมีประจำเดือน แต่อาจมีภาวะที่ส่งผลต่อร่างกายทำให้ไม่สามารถตกไข่ได้ตามปกติ ดังนี้
ภาวะไม่ตกไข่ (Anovulation) คือภาวะที่รังไข่ไม่มีการปล่อยไข่ที่สมบูรณ์ออกมาในรอบเดือน
ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง (Polycystic ovarian disease : PCOS) เป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ ซึ่งมักมีฟองไข่ขนาดเล็กหลายใบ ทำให้ไม่สามารถผลิตไข่ที่สมบูรณ์ได้

ไข่ไม่ตกเกิดจากอะไร ?

ความผิดปกติของฮอร์โมน

ฮอร์โมนเพศหญิงมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการตกไข่ โดยมักเกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนบางชนิด เช่น ฮอร์โมนเอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน โปรแลคติน รวมถึง FSH ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นการเจริญเติบโตของรังไข่ จึงส่งผลต่อการตกไข่ โดยสาเหตุของความผิดปกติของฮอร์โมน ได้แก่ ภาวะไทรอยด์ โรคเบาหวาน โรคทางต่อมใต้สมอง และภาวะ PCOS

น้ำหนักตัว

น้ำหนักตัวที่ไม่สมดุลอาจส่งผลต่อระดับฮอร์โมนเพศหญิง ซึ่งผู้หญิงที่มีน้ำหนักตัวมากอาจมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง ในทางกลับกัน ผู้หญิงที่มีน้ำหนักตัวน้อยก็อาจมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำ ซึ่งล้วนส่งผลต่อการตกไข่ได้เช่นกัน

พฤติกรรมการใช้ชีวิต

เช่น การออกกำลังกายหนัก การอดอาหาร การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ ซึ่งอาจจะส่งผลต่อระดับลูทิไนซิงฮอร์โมนที่จำเป็นสำหรับการตกไข่

ความเครียด

การเกิดความเครียดเรื้อรังจะส่งผลต่อระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งอาจเข้าไปรบกวนการผลิตฮอร์โมนเพศหญิง ทำให้ยากต่อการตกไข่

ไข่ไม่ตกมีอาการอย่างไร ?

• ประจำเดือนมาไม่ปกติ โดยอาจจะมาไม่ตรงรอบ มาน้อย หรือมากผิดปกติ รวมถึงหยุดมาเป็นเวลานาน
• มีฮอร์โมนเพศชายสูง โดยสามารถสังเกตได้จาก เกิดสิวเรื้อรัง ขนดกผิดปกติในบริเวณหน้าอก หลัง หรือหน้าท้อง เสียงแหบพร่า รวมถึงเส้นผมหลุดร่วง
• เกิดภาวะอ้วน อาจทำให้มีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง ทำให้ส่งผลต่อการตกไข่

ภาวะไข่ไม่ตก รักษาได้อย่างไรบ้าง ?

การรักษาภาวะไข่ไม่ตก ขึ้นอยู่กับสาเหตุของปัญหา โดยแพทย์จะวินิจฉัยจากประวัติการรักษา ตรวจร่างกาย ตรวจฮอร์โมน รวมถึงทำการอัลตราซาวด์ เพื่อให้การรักษา ดังนี้

การรักษาโดยไม่ใช้ยา

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะแนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น ลดน้ำหนัก ควบคุมความเครียด ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ฮอร์โมนเพศหญิงกลับมาสมดุล กระตุ้นการตกไข่ และในกรณีที่มีพังผืดในอุ้งเชิงกราน แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดเพื่อเอาพังผืดออก ช่วยให้ท่อนำไข่เปิดและทำให้ไข่สามารถเดินทางไปยังมดลูกเพื่อปฏิสนธิกับอสุจิได้สำเร็จ

การรักษาโดยใช้ยา

แพทย์จะทำการวินิจฉัยปัญหาและพิจารณาการใช้ยา เช่น ยากระตุ้นการตกไข่ที่ช่วยให้รังไข่ผลิตไข่และทำให้เกิดการตกไข่ หรือยาฮอร์โมนเพื่อควบคุมระดับฮอร์โมนเพศหญิง

สำหรับคู่รักที่ต้องการมีบุตรอาจต้องใช้วิธีการรักษาเหล่านี้ ควบคู่ไปกับการปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ในการแก้ไขภาวะมีบุตรยาก เพื่อหาแนวทางเพิ่มโอกาสให้กับการตั้งครรภ์ เช่น การทำ IVF หรือ ICSI โดยคลินิกมีบุตรยาก VFC Center พร้อมให้บริการครอบคลุม ทั้งการให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย และเสนอทางเลือกในการทำ IVF หรือ ICSI ด้วยราคาสมเหตุสมผล โดยสูตินรีแพทย์ผู้มีประสบการณ์ ด้วยเครื่องมือที่ทันสมัย ห้องปฏิบัติการได้มาตรฐานระดับสากล

บทความโดย: แพทย์ศรมน ทรงวีรธรรม

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร
Hotline: 082-903-2035
LINE Official: @vfccenter

ข้อมูลอ้างอิง:

1. การดูแลรักษาภาวะไม่ตกไข่ (Management of Anovulation). สืบค้นเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2567 จาก https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/topic-review/6026/
2. ภาวะไขไมตกเรื้อรังจากกลุ่มอาการ PCOS. สืบค้นเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2567 จาก http://www.med.nu.ac.th/dpMed/fileKnowledge/14_2015-06-27.pdf