เป็นโรค PCOS มีลูกได้ไหม ถ้าอยากมีลูกต้องทำอย่างไร ?

การมีลูกและได้ทำหน้าที่ ‘แม่’ อย่างสมบูรณ์แบบ ถือเป็นความฝันของผู้หญิงหลายคน แต่ความฝันนั้นคงต้องหยุดชะงัก หากต้องพบเจอกับอุปสรรคอย่างเรื่องปัญหาสุขภาพ โดยเฉพาะโรคที่เกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิงอย่างโรค PCOS หรือภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ ใครที่กำลังเผชิญกับโรค PCOS แล้วอยากมีลูก แต่ยังไม่มั่นใจว่าตัวเองจะสามารถมีลูกได้ไหม บทความนี้มีคำตอบมาบอกกันอย่างครบถ้วน

 

โรค PCOS คืออะไร อาการเป็นอย่างไร ?

โรค PCOS (Polycystic ovary syndrome) คือ ความผิดปกติของระบบฮอร์โมน ที่ส่งผลให้ผู้ป่วยมีถุงน้ำในรังไข่หลายใบ และส่งผลให้รังไข่ทำงานผิดปกติ โดยภาวะนี้เป็นหนึ่งในปัญหาทางระบบต่อมไร้ท่อที่พบบ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ โดยมีสาเหตุหลักมาจากการที่ร่างกายผลิตฮอร์โมนแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย) มากเกินไป ร่วมกับความไม่สมดุลของฮอร์โมนอินซูลิน

ภาวะ PCOS มักส่งผลกระทบต่อการทำงานของรังไข่ ทำให้เกิดความผิดปกติในการตกไข่ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะมีบุตรยากได้ นอกจากนี้ ยังอาจส่งผลกระทบต่อระบบเมตาบอลิซึมของร่างกาย เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และโรคหัวใจในระยะยาว

โดยอาการของโรค PCOS จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล แต่หลัก ๆ แล้วจะประกอบด้วยกลุ่มอาการดังนี้

• ประจำเดือนมาไม่ปกติ โดยอาจมาห่างกันกว่าปกติ มาน้อยกว่า 8 ครั้งต่อปี หรือขาดประจำเดือน เนื่องจากการตกไข่ที่ไม่สม่ำเสมอ หรือไม่มีการตกไข่
• มีภาวะน้ำหนักเกิน มักพบว่าผู้ป่วย PCOS มีแนวโน้มที่จะมีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน ซึ่งเกี่ยวข้องกับภาวะดื้อต่ออินซูลิน
• มีฮอร์โมนเพศชายเกิน โดยแสดงออกมาในรูปแบบของ ผิวหน้ามัน, ขนดก, สิวขึ้นบ่อย, ผมร่วง และศีรษะล้าน

การวินิจฉัยโรค PCOS

การวินิจฉัยโรค PCOS มักอาศัยการตรวจร่างกาย การตรวจเลือดเพื่อดูระดับฮอร์โมน และการตรวจอัลตราซาวนด์ช่องท้องเพื่อดูลักษณะของรังไข่ โดยแพทย์จะพิจารณาจากเกณฑ์การวินิจฉัยที่เรียกว่า Rotterdam criteria ซึ่งต้องมีอาการอย่างน้อย 2 ใน 3 ข้อต่อไปนี้

1. ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอหรือไม่มีการตกไข่
2. มีอาการของภาวะฮอร์โมนเพศชายสูง (จากการตรวจร่างกายหรือผลเลือด)
3. พบถุงน้ำหลายใบในรังไข่จากการตรวจอัลตราซาวนด์

 

โรค PCOS รักษาหายไหม ?

โรค PCOS ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมอาการและจัดการกับผลกระทบได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น แม้ตรวจพบโรค PCOS ก็ยังสามารถมีลูกได้เมื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม

 

พบโรคถุงน้ำในรังไข่ มีลูกได้ไหม ? : โรค PCOS ส่งผลต่อการตั้งครรภ์อย่างไร

สำหรับใครที่กำลังเผชิญกับโรค PCOS หรือโรคถุงน้ำรังไข่แล้วเกิดความสงสัยว่า จะสามารถมีลูกได้ไหม ? ต้องบอกว่า โรค PCOS นั้นถือเป็นหนึ่งในสาเหตุของภาวะมีลูกยาก เนื่องจากเกิดภาวะการตกไข่ที่ไม่สม่ำเสมอ หรือไม่มีการตกไข่ ซึ่งเมื่อไม่มีการตกไข่ อสุจิก็จะไม่สามารถเข้าไปผสมได้ ทำให้โอกาสในการตั้งครรภ์น้อยลง 

หากตั้งครรภ์ ก็อาจเสี่ยงต่อภาวะครรภ์เป็นพิษ ทำให้มีโอกาสคลอดก่อนกำหนด รวมถึงยังเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์อีกด้วย นอกจากนี้ ในกรณีที่สามารถตั้งครรภ์ได้แต่ยังมีภาวะ PCOS อยู่ อาจทำให้มีโอกาสแท้งบุตรได้ง่ายขึ้น เนื่องจากร่างกายจะมีฮอร์โมนเพศชายที่สูงกว่าปกติ จนทำให้ฮอร์โมนอื่น ๆ ที่จำเป็นสำหรับการตั้งครรภ์ทำงานได้ไม่เต็มที่

นอกจากนี้ โรค PCOS ยังทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงในการเกิดเยื่อบุโพรงมดลูกหนาขึ้น เนื่องจากอาการประจำเดือนมาไม่ปกติ ทำให้ไม่มีการหลุดลอกของเยื่อบุโพรงมดลูกเหมือนกับคนทั่วไป ซึ่งจะนำไปสู่ความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก

 

ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรค PCOS

ฮอร์โมนแอนโดรเจนสูง

ภาวะที่ผู้หญิงมีฮอร์โมนแอนโดรเจนหรือฮอร์โมนเพศชายมากเกินไป สังเกตได้จากลักษณะของร่างกายที่คล้ายกับเพศชาย เช่น ปัญหาขนดก ผมร่วง ศีรษะล้าน ผิวหน้ามัน เป็นสิวง่าย

ภาวะดื้ออินซูลิน

ภาวะดื้อต่ออินซูลิน คือ ภาวะที่ร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินลดลง ทำให้น้ำตาลในเลือดสูง และส่งผลให้ร่างกายผลิตอินซูลินออกมามากขึ้น ซึ่งเมื่อระดับอินซูลินในร่างกายสูงกว่าปกติ ก็จะทำให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนมากเกินไป และฮอร์โมนนี้จะไปรบกวนการตกไข่ ทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ

น้ำหนักเยอะ

ผู้ป่วยโรค PCOS จะมีน้ำหนักตัวที่มากผิดปกติ อันเนื่องมาจากภาวะดื้ออินซูลิน ทำให้ร่างกายสะสมไขมันมากขึ้น

กรรมพันธุ์

สำหรับครอบครัวใดที่แม่มีประวัติเป็นโรค PCOS ก็มีโอกาสที่ลูกสาวจะป่วยด้วยโรค PCOS เช่นเดียวกัน

 

 

สรุปชัด เป็นโรค PCOS แล้วมีลูกได้ไหม ?

ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน “ผู้ป่วยโรค PCOS สามารถมีลูกได้” แต่ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันความเสี่ยงและลดโอกาสเกิดอันตรายกับทั้งคุณแม่และลูกน้อย 

โดยภาวะ PCOS ควรที่จะได้รับการรักษาให้อาการดีขึ้นและพร้อมสำหรับการมีบุตร ซึ่งทาง VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตรพร้อมดูแลให้บริการรักษาผู้ที่มีภาวะ PCOS ด้วยการเน้นการรักษา เพื่อให้ได้ไข่ที่มีคุณภาพมากพอที่จะนำไปใช้ในกระบวนการ ICSI หรือการกระตุ้นไข่ IUI ต่อไป

แนวทางรักษาภาวะมีบุตรยากสำหรับผู้ป่วยเป็นโรค PCOS

แนวทางการรักษาผู้ป่วยโรค PCOS ที่อยากมีลูกจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค อายุ และปัจจัยอื่น ๆ การปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการวางแผนการมีบุตรสำหรับผู้ป่วย PCOS

โดยการรักษาภาวะมีบุตรยากในผู้ป่วย PCOS เป็นกระบวนการที่ต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างผู้ป่วยและแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยมีขั้นตอนดังนี้

• การประเมินเบื้องต้น

1. • ซักประวัติ แพทย์จะสอบถามเกี่ยวกับประวัติการมีประจำเดือน ประวัติการตั้งครรภ์ และอาการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับ PCOS
   • ตรวจร่างกาย เพื่อประเมินสภาพร่างกายโดยรวม รวมถึงดัชนีมวลกาย (BMI) และสัญญาณของภาวะฮอร์โมนเพศชายสูง

• การตรวจทางห้องปฏิบัติการ

1. • ตรวจระดับฮอร์โมน เช่น FSH, LH, Estradiol, Testosterone, และ AMH เพื่อประเมินการทำงานของรังไข่และระดับฮอร์โมนเพศ
   • ตรวจระดับน้ำตาลและอินซูลิน เพื่อประเมินภาวะดื้อต่ออินซูลิน

• การตรวจอัลตราซาวนด์

อัลตราซาวนด์ช่องท้องเพื่อดูลักษณะของรังไข่และนับจำนวนฟอลลิเคิล ซึ่งเป็นถุงเล็ก ๆ ในรังไข่ที่บรรจุไข่ที่กำลังเจริญเติบโต

• การวางแผนการรักษา 

โดยแพทย์จะพิจารณาแนวทางการรักษาที่เหมาะสมตามผลการตรวจและความต้องการของผู้ป่วย ซึ่งอาจรวมถึง

• การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต อย่างการลดน้ำหนัก ปรับอาหารการกิน และออกกำลังกาย
• การใช้ยา เช่น ยากระตุ้นการตกไข่ (Clomiphene หรือ Letrozole) หรือยาควบคุมระดับน้ำตาล (Metformin)
• เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์เพื่อรักษาภาวะมีบุตรยาก เช่น IUI, IVF, หรือ ICSI

• การกระตุ้นการตกไข่ 

ถ้าจำเป็นอาจใช้ยากระตุ้นการตกไข่ร่วมกับการติดตามการเจริญเติบโตของฟอลลิเคิลด้วยอัลตราซาวนด์ และอาจใช้ฮอร์โมน hCG เพื่อกระตุ้นการตกไข่ในจังหวะที่เหมาะสม

• การทำ IVF หรือ ICSI 

หากจำเป็นต้องใช้เทคโนโลยีช่วยในการมีบุตรอย่างการทำ IVF หรือ ICSI ทีมแพทย์จะทำการเก็บไข่ที่มีคุณภาพเพื่อนำมาผสมกับอสุจิในห้องปฏิบัติการ และติดตามการเจริญเติบโตของตัวอ่อนก่อนย้ายกลับเข้าสู่โพรงมดลูกต่อไปตามกระบวนการ IVF หรือ ICSI

• การติดตามผลและดูแลต่อเนื่อง

การติดตามผลและดูแลต่อเนื่อง ซึ่งครอบคลุมถึงการตรวจการตั้งครรภ์ ติดตามการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ และการให้คำแนะนำในการดูแลตนเองระหว่างตั้งครรภ์สำหรับผู้ป่วย PCOS ซึ่งเป็นอีกขั้นตอนสำคัญในการรักษาภาวะมีบุตรยากในผู้ป่วย PCOS

สำหรับใครที่ประสบปัญหามีบุตรยากจากการเป็นโรค PCOS หรือปัญหาอื่น ๆ สามารถปรึกษาแพทย์เฉพาะทางได้ที่ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร VFC Center ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยากที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการรับรองรายโรคเกี่ยวกับการรักษาผู้มีบุตรยากแห่งแรกของโลก (CCPC) บริการครอบคลุมตั้งแต่การให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย ไปจนถึงทำการรักษาด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย เราพร้อมอยู่เคียงข้างคุณจนประสบความสำเร็จในการตั้งครรภ์

 

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่
VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร
Hotline : 082-903-2035
Line : @vfccenter

บทความโดยแพทย์หญิงศรมน ทรงวีรธรรม

แหล่งอ้างอิง

1. PCOS and pregnancy. สืบค้นเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2565 จาก https://www.pregnancybirthbaby.org.au/pcos-and-pregnancy