ไขข้อข้องใจ รังไข่เสื่อม มีลูกได้ไหม รักษาได้อย่างไรบ้าง ?

รังไข่ อวัยวะสำคัญของคุณผู้หญิง มีหน้าที่ในการผลิตฮอร์โมนเพศหญิงให้สมดุล และผลิตไข่ออกมาทุกเดือน ก่อให้เกิดกระบวนการตกไข่ ซึ่งเป็นภาวะที่ไข่เหล่านี้จะเคลื่อนตัวผ่านท่อนำไข่ เพื่อไปรอผสมกับอสุจิ และเกิดการปฏิสนธิจนนำไปสู่การตั้งครรภ์

จากหน้าที่ของรังไข่ที่เราพูดถึงไปข้างต้น แสดงให้เห็นว่ารังไข่ ถือเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญต่อการตั้งครรภ์เป็นอย่างยิ่ง แต่จะเกิดอะไรขึ้นหากคุณผู้หญิงมีภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัยอันควร แต่ภาวะนี้มีอาการอย่างไร หากเป็นแล้วจะยังสามารถมีลูกได้หรือไม่ ติดตามข้อมูลสำคัญของภาวะนี้ได้ในบทความนี้

 

รู้จักภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย อาการเป็นอย่างไรบ้าง ?

รังไข่ของคุณผู้หญิง ก็เหมือนอวัยวะอื่น ๆ ที่มีการเสื่อมสภาพไปตามกาลเวลา โดยทั่วไป รังไข่ของผู้หญิงจะเริ่มเสื่อมและเข้าสู่ช่วงวัยทองเมื่ออายุ 45 ปีขึ้นไป และสิ่งที่จะบ่งบอกว่าคุณเข้าสู่ช่วงวัยทองแล้วหรือยัง คือระดับฮอร์โมน Follicle-Stimulating Hormone (FSH) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงที่มีหน้าที่สร้างไข่ กระตุ้นไข่ให้สุก และส่งผลต่อการมีประจำเดือน ซึ่งระดับฮอร์โมน FSH ในเกณฑ์ปกติ จะอยู่ที่ 4-7mIU/ml แต่หากสูงถึง 10-20 mIU/ml จะถือว่าเสี่ยงต่อภาวะรังไข่เสื่อม หรือหากสูงเกิน 20mIU/ml จะถือว่าเข้าสู่ช่วงวัยทองโดยสมบูรณ์ ดังนั้น ระดับฮอร์โมน FSH จึงเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่เป็นตัวกำหนดว่าจะสามารถตั้งครรภ์ได้ยากหรือง่ายเพียงใด

ภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย (Primary Ovarian Insufficiency) คือการที่รังไข่หยุดทำงานก่อนอายุ 40 ปี ทำให้ผู้ที่มีภาวะนี้ ประสบปัญหาฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมดุล ถือเป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะมีบุตรยาก เพราะไข่ไม่ตก หรือหากมีไข่ตก ก็อาจเป็นไข่ที่ด้อยคุณภาพ นอกจากนี้ หากคุณผู้หญิงเกิดภาวะรังไข่เสื่อมก่อนกำหนด ยังจะนำไปสู่อาการต่าง ๆ เหล่านี้ด้วยเช่นกัน

• ประจำเดือนมาผิดปกติ บางคนมาน้อยมาก บางคนประจำเดือนขาด หรือบางคนประจำเดือนหายไปเลย
• มีอาการคล้ายคนวัยทอง เช่น หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน ผิวแห้ง ร้อนวูบวาบ เหงื่อออกมากผิดปกติ และนอนไม่หลับ
• ช่องคลอดแห้งหรือช่องคลอดอักเสบ รู้สึกเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
• ฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงลดลง
• ฮอร์โมน AMH (Anti-Mullerian Hormone) ต่ำลง บ่งบอกว่ามีจำนวนไข่ตั้งต้นน้อย
• ส่งผลกระทบให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น โรคกระดูกพรุน โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
• เกิดภาวะมีบุตรยาก เนื่องจากจำนวนไข่น้อยลง ไข่ไม่มีคุณภาพ และฮอร์โมนไม่สมดุล

สำหรับใครที่วางแผนมีบุตรแล้วมีอาการเหล่านี้ กังวลว่าตัวเองเสี่ยงมีภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย แนะนำว่าควรมารับคำปรึกษาและตรวจร่างกายอย่างละเอียดกับสูตินรีแพทย์ที่ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร VFC Center เพื่อวางแผนการรักษาและวางแผนตั้งครรภ์อย่างมีประสิทธิภาพ

 

สาเหตุและวิธีการรักษาภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย

สำหรับสาเหตุที่ทำให้รังไข่เสื่อมก่อนวัยนั้น เกิดได้จากหลายปัจจัย แต่ที่มักพบบ่อย มีดังนี้

• ผลกระทบจากการรักษาโรคมะเร็ง ทั้งการฉายแสง การฉายรังสี และการรักษาด้วยเคมีบำบัด
• ความผิดปกติของโครโมโซมและพันธุกรรม ทำให้รังไข่ทำงานผิดปกติ
• รังไข่เคยได้รับความกระทบกระเทือนจากการติดเชื้ออย่างรุนแรง การเป็นซีสต์ รวมถึงเคยได้รับการผ่าตัดที่ตัดเนื้อรังไข่ออกไป
• การได้รับสารพิษจากยาฆ่าแมลง โลหะหนัก และการสูบบุหรี่
• การติดเชื้อจากโรคต่าง ๆ เช่น โรคคางทูม วัณโรค โรคไข้มาเลเรีย
• กรรมพันธุ์จากคนในครอบครัวที่เคยมีภาวะรังไข่เสื่อมหรือประจำเดือนหมดก่อนวัยอันควร

ในการวินิจฉัยภาวะนี้ เบื้องต้นแพทย์จะทำการตรวจร่างกายและซักประวัติก่อน จากนั้นจะเจาะเลือดเพื่อตรวจระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน FSH และ AMH ซึ่งภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย สามารถรักษาได้ด้วยการให้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนปริมาณฮอร์โมนที่ต่ำลง โดยฮอร์โมนทดแทนจะช่วยบรรเทาอาการวัยทองก่อนวัยอันควร ลดความเสี่ยงการเกิดโรคกระดูกพรุน ภาวะสมองเสื่อม รวมถึงโรคหลอดเลือดและหัวใจประเภทอื่น ๆ

 

รังไข่เสื่อมก่อนวัย จะสามารถมีลูกได้ไหม ?

คุณผู้หญิงที่ตรวจพบภาวะนี้ แล้วกังวลว่าจะยังสามารถมีลูกได้ไหม ไม่ต้องตกใจไป เพราะยังมีโอกาสที่จะตั้งครรภ์ได้ แต่ต้องได้รับการรักษาภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัยจากสูตินรีแพทย์ผู้ชำนาญการตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยแพทย์อาจใช้วิธีการฉีด PRP (Platelet Rich Plasma) หรือ Stem Cell เข้าไปที่รังไข่โดยตรง เพื่อช่วยฟื้นฟูรังไข่และเพิ่มคุณภาพของฟองไข่ ซึ่งวิธีการฉีด PRP นั้น เป็นการสกัดเกล็ดเลือดเข้มข้นจากเลือดของคนไข้ ในเกล็ดเลือดจะอุดมไปด้วย Growth Factor และสาร Cytokines หลายชนิด ช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตและฟื้นฟูสภาพเซลล์ได้เป็นอย่างดี ส่วนการฉีด Stem Cell มักนิยมฉีดชนิด MSCs มีส่วนช่วยกระตุ้นการสร้างฮอร์โมนเพศหญิงหรือฮอร์โมนเอสโตรเจน และช่วยฟื้นฟูเยื่อบุรังไข่ นอกจากนี้ ยังสามารถใช้วิธีเก็บไข่ที่สมบูรณ์เพื่อนำมาผสมกับอสุจิและทำเด็กหลอดแก้วด้วยวิธีต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการทำ IVF หรือการทำ ICSI ได้อีกด้วย

มีภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย และต้องการวางแผนตั้งครรภ์ด้วยการทำเด็กหลอดแก้ว แต่ยังไม่รู้ว่าจะทำ ICSI ที่ไหนดี สามารถเข้ามารับคำปรึกษากับสูตินรีแพทย์ผู้ชำนาญการของเราได้ที่ ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร VFC Center เราพร้อมให้การดูแลและรักษาภาวะมีบุตรยากอย่างตรงจุด เพื่อให้คู่สมรสสร้างครอบครัวที่สมบูรณ์แบบอย่างที่ตั้งใจ บริการครอบคลุมทุกกระบวนการด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัย เปิดบริการทุกวัน เวลา 08.00 – 17.00 น.

บทความโดยนายแพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่
VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร
Hotline: 082-903-2035
LINE Official: @vfccenter  

ข้อมูลอ้างอิง:

1. 8 สัญญาณ รังไข่เสื่อมก่อนวัย. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2567 จาก https://www.babyandmom.co.th/post/8-สัญญาณ-รังไข่เสื่อมก่อนวัย
2. รู้ทัน “วัยทองก่อนวัย” ภาวะรังไข่เสื่อม เสี่ยง ท้องยาก. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2567 จาก https://www.bangkokbiznews.com/social/986183