ตรวจภาวะมีบุตรยาก ขั้นตอนสำคัญสู่การเป็นพ่อแม่มือใหม่

การตรวจภาวะมีบุตรยากคือขั้นตอนสำคัญสำหรับคู่สมรสที่พยายามมีลูกตามธรรมชาตินานกว่า 1 ปี (หรือ 6 เดือนในผู้หญิงอายุเกิน 35 ปี) แต่ยังไม่ตั้งครรภ์ การตรวจนี้ช่วยค้นหาสาเหตุของภาวะมีบุตรยาก ทั้งจากฝ่ายชาย เช่น ปัญหาอสุจิ และฝ่ายหญิง เช่น รังไข่ ท่อนำไข่ หรือฮอร์โมนผิดปกติ เพื่อให้แพทย์วางแผนรักษาที่เหมาะสม เช่น IUI, หรือ ICSI เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัยและตรงจุด

ปัจจุบันมีคู่สมรสจำนวนไม่น้อยที่เริ่มต้นวางแผนครอบครัวเพื่อมีลูก แต่กลับต้องเผชิญกับอุปสรรคด้านการตั้งครรภ์แม้สุขภาพโดยรวมจะแข็งแรงก็ตาม ซึ่งปัญหานี้อาจบ่งบอกถึงการตกอยู่ในภาวะมีบุตรยากโดยไม่รู้ตัว ขอชวนคู่สมรสมารู้จักกับการ “การตรวจภาวะมีบุตรยาก” ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญสู่การเป็นพ่อแม่มือใหม่ และเป็นหนึ่งในวิธีทางการแพทย์ที่จะช่วยให้คู่สมรสทราบถึงสาเหตุของภาวะมีลูกยาก เพื่อนำไปสู่การรักษาและวางแผนมีบุตรอย่างถูกวิธี

นัดหมายตรวจภาวะมีบุตรยากกับแพทย์ที่ VFC Center 

สาเหตุที่ทำให้คู่สมรสเผชิญกับภาวะมีบุตรยาก

การมีบุตรยากเกิดจากอะไร ? เข้าใจสาเหตุของภาวะมีบุตรยากเพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม โดยสาเหตุสำคัญมีดังนี้

ปัญหาเกี่ยวกับอสุจิ (Male Factor)

ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย มีสาเหตุหลักมาจากปัญหาอสุจิ (Male Factor) ที่พบได้มากถึง 40% เช่น เชื้ออสุจิน้อยลงหรือไม่มีเชื้ออสุจิ, เชื้ออสุจิมีรูปร่างผิดปกติ, เชื้ออสุจิอ่อนแอ ตลอดจนการเกิดจากความผิดปกติบริเวณอัณฑะ ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่ผลิตเชื้ออสุจิ

ปัญหาภาวะการตกไข่ (Ovulation Factor)

ปัญหาภาวะการตกไข่ (Ovulation Factor) เป็นปัญหาภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงที่พบได้ประมาณ 25% ในกลุ่มคู่สมรสที่เผชิญกับภาวะมีบุตรยาก ซึ่งอาจเกิดได้จากความผิดปกติของฮอร์โมน หรือเกิดจากการที่ฝ่ายหญิงมีอายุมากขึ้นจนทำให้จำนวนและคุณภาพของเซลล์ไข่ลดลง

ปัญหาเกี่ยวกับท่อนำไข่ (Tubal Factor)

หนึ่งในปัญหาที่มักพบบ่อยของภาวะมีลูกยากสาเหตุมาจากท่อนำไข่อุดตัน (Tubal Factor) เพราะท่อนำไข่คืออวัยวะที่เชื่อมระหว่างมดลูกและรังไข่ ทำหน้าที่นำไข่และอสุจิเข้ามาปฏิสนธิกัน จากนั้นจึงนำไข่ที่ผสมแล้วเข้าไปฝังตัวที่โพรงมดลูก ดังนั้น หากเกิดปัญหาท่อนำไข่อุดตัน จะทำให้ไข่ไม่สามารถเดินทางไปปฏิสนธิกับอสุจิได้

ปัญหาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis)

ปัญหาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) จะทำให้ฝ่ายหญิงเกิดอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง หรือมีอาการเจ็บภายในช่องคลอดและท้องน้อยในระหว่างที่มีเพศสัมพันธ์ แต่หลายครั้งก็อาจไม่มีอาการใด ๆ เกิดขึ้นเลย ดังนั้น การเข้าปรึกษาปัญหาการมีบุตรยากเพื่อเตรียมความพร้อมก่อนตั้งครรภ์ จึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยให้ค้นพบความผิดปกติและดำเนินการรักษาได้ทันท่วงที

โรคทางนรีเวชอื่น ๆ

นอกจากสาเหตุเหล่านี้ ภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงยังสามารถเกิดได้จากสาเหตุด้านโรคทางนรีเวช เช่น ความผิดปกติของมดลูก, ความผิดปกติของฮอร์โมน, ภาวะหมดประจำเดือนก่อนวัย หรือความเครียดส่วนตัวที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้โอกาสในการตั้งครรภ์ลดน้อยลงไปด้วย

การตรวจภาวะมีบุตรยาก คืออะไร สำคัญอย่างไร ?

โดยทั่วไป คู่สมรสที่พยายามตั้งครรภ์ด้วยวิธีธรรมชาติเป็นเวลากว่า 1 ปีแต่ยังไม่สำเร็จ ถือเป็นเคสที่ควรเข้ารับการตรวจภาวะมีบุตรยากเพื่อค้นหาสาเหตุของปัญหาและปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ โดยแพทย์จะวิเคราะห์และวางแผนการรักษาให้เหมาะสมกับภาวะของแต่ละคน 

นอกจากนี้ การเข้าปรึกษาการมีบุตรยากก่อนตั้งครรภ์ยังช่วยเพิ่มความปลอดภัยในการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติ เพราะแพทย์จะแนะนำขั้นตอนการเตรียมความพร้อม ตลอดจนวิธีการดูแลตัวเองที่เหมาะสมเพื่อให้พ่อแม่มือใหม่ให้กำเนิดลูกน้อยได้อย่างสมบูรณ์ที่สุด

นัดหมายตรวจภาวะมีบุตรยากกับแพทย์ของเรา

การตรวจภาวะมีบุตรยากสำหรับผู้ชาย

ในฝ่ายชายนั้นจะทำการตรวจจากน้ำอสุจิ โดยก่อนเข้ารับการตรวจควรงดหลั่งน้ำอสุจิอย่างน้อย 3-7 วันเพื่อให้ได้ผลการตรวจที่แม่นยำที่สุด ซึ่งหากตรวจแล้วพบความผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจร่างกายและอาจมีการตรวจเลือดเพื่อค้นหาสาเหตุเพิ่มเติม

การตรวจภาวะมีบุตรยากสำหรับผู้หญิง

สำหรับฝ่ายหญิง การตรวจจะครอบคลุมทั้งการทำอัลตราซาวนด์ช่องคลอดเพื่อตรวจมดลูกและรังไข่ รวมถึงการตรวจระดับฮอร์โมนเพื่อติดตามการตกไข่ และในบางกรณีอาจต้องฉีดสีเอกซเรย์เพื่อประเมินท่อนำไข่และโพรงมดลูก ทั้งหมดนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อระบุสาเหตุของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง และช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างตรงจุด

แนวทางการรักษาภาวะมีบุตรยาก

หลังจากตรวจพบสาเหตุของภาวะมีบุตรยากแล้ว แพทย์จะให้คำปรึกษาแก่คู่สมรสพร้อมทั้งแนะนำเทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อช่วยให้เกิดการตั้งครรภ์ เช่น การทำ IVF, ICSI และ IUI ซึ่งเป็นเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ที่ทันสมัยและมีอัตราความสำเร็จสูง สำหรับคู่สมรสที่ยังไม่ทราบว่าจะเริ่มต้นตรวจภาวะมีบุตรยาก และปรึกษาเพื่อวางแผนมีบุตรที่ไหนดี ที่ VCF Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) พร้อมเคียงข้างคุณ เพราะเราคือศูนย์รักษาผู้มีบุตรยากที่ให้บริการโดยสูตินรีแพทย์ที่ชำนาญการด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ ครอบคลุมทั้งการปรึกษาการมีบุตรยาก ตรวจวินิจฉัย และให้การรักษา เพื่อให้คู่สมรสมีบุตรได้ตามที่คาดหวังไว้

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

ภาวะมีบุตรยากคืออะไร และควรตรวจเมื่อไหร่ ?

ภาวะมีบุตรยาก (Infertility) คือภาวะที่คู่สมรสไม่สามารถตั้งครรภ์ได้หลังพยายามมีบุตรตามธรรมชาติและไม่ได้คุมกำเนิดเวลา 1 ปีขึ้นไป ซึ่งอาจเกิดจากความผิดปกติของฝ่ายหญิง ฝ่ายชาย หรือทั้งคู่ร่วมกัน โดยภาวะนี้สามารถตรวจและรักษาได้ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์สมัยใหม่ 

ปัญหาภาวะมีบุตรยากในผู้ชายเกิดจากอะไรบ้าง ?

ปัญหาภาวะมีบุตรยากในผู้ชายเกิดจากปัญหาอสุจิ เช่น จำนวนน้อย ไม่มีเชื้อ รูปร่างผิดปกติ หรือเชื้ออสุจิอ่อนแอ รวมถึงความผิดปกติของอัณฑะ

ปัญหาภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงเกิดจากอะไรบ้าง ?

ปัญหาภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงเกิดจากการตกไข่ผิดปกติ ท่อนำไข่อุดตัน เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือโรคทางนรีเวชที่เกี่ยวข้อง เช่น ความผิดปกติของมดลูกและฮอร์โมน

การตรวจภาวะมีบุตรยากต้องเตรียมตัวอย่างไร ?

ฝ่ายชายควรงดหลั่งอสุจิ 3–7 วันก่อนตรวจ ส่วนฝ่ายหญิงควรเข้ารับการตรวจอัลตราซาวนด์ ตรวจเลือด และฉีดสีเอกซเรย์ตามคำแนะนำของแพทย์

หากตรวจพบภาวะมีบุตรยาก จะสามารถรักษาได้อย่างไร ?

แนวทางการรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุ ซึ่งจะต้องให้ทำการตรวจและประเมิน เพื่อวางแผนการรักษาให้เหมาะสม โดยเทคโนโลยีเจริญพันธุ์ที่นิยมใช้จะมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 3 วิธี ดังนี้

• ใช้วิธีกระตุ้นไข่ สำหรับผู้หญิงที่ไข่ไม่ตกสม่ำเสมอ
• ทำ IUI (ฉีดเชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูก) เพื่อเพิ่มโอกาสการปฏิสนธิ
• ใช้เทคโนโลยี IVF หรือ ICSI สำหรับคู่ที่มีปัญหาเรื่องอสุจิหรือท่อนำไข่ 

ควรเข้ารับการตรวจภาวะมีบุตรยากเมื่อไรดี ?

คู่สมรสที่พยายามมีลูกมานานกว่า 1 ปีแล้วไม่สำเร็จ ควรเข้ารับการตรวจเพื่อหาสาเหตุ แต่หากฝ่ายหญิงอายุมากกว่า 35 ปี ควรตรวจหลังจากพยายามมีลูกไม่เกิน 6 เดือน เพื่อให้สามารถเริ่มการรักษาได้ทันท่วงที

การวางแผนมีบุตรล่วงหน้า มีประโยชน์อย่างไร ?

การวางแผนครอบครัวล่วงหน้าจะช่วยให้คู่สมรสเตรียมความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจ รวมถึงสามารถตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ เพื่อป้องกันโรคทางพันธุกรรมหรือปัญหาภาวะมีบุตรยากในอนาคตได้

 

บทความโดย แพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline: 082-903-2035 

LINE Official: @vfccenter