ตอบชัด! อาการท้องนอกมดลูกเกิดจากอะไร ลดความเสี่ยงได้อย่างไร?

การตั้งครรภ์ เป็นช่วงเวลาที่น่ายินดีสำหรับผู้หญิงหลายคน แต่บางครั้งอาจมาพร้อมการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ไม่คาดคิด อย่าง “การตั้งครรภ์นอกมดลูก” ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์เท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อสุขภาพและอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตของคุณแม่ผู้ตั้งครรภ์ได้อีกด้วย บทความนี้จึงจะพาไปรู้จักการท้องนอกมดลูกให้ชัดว่าเกิดจากอะไร จะสามารถมีลูกได้ไหม และจะลดความเสี่ยงได้ด้วยวิธีใดบ้าง

 

อาการท้องนอกมดลูก คืออะไร?

อาหารท้องนอกมดลูก หรือ Ectopic Pregnancy คือ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อไข่ได้รับการปฏิสนธิด้วยอสุจิ ซึ่งตามปกติแล้วตัวอ่อนจะเคลื่อนที่ผ่านท่อนำไข่และฝังตัวในโพรงมดลูกเพื่อเจริญเติบโต แต่อาจเกิดกรณีที่ตัวอ่อนฝังตัวผิดที่ โดยไปฝังตัวในบริเวณอื่นนอกโพรงมดลูก ซึ่งส่วนใหญ่จะพบในท่อนำไข่ รองลงมาคือรังไข่ ปากมดลูก และช่องท้อง ส่งผลให้ตัวอ่อนไม่สามารถเจริญเติบโตต่อไปได้ อีกทั้งยังอาจเป็นอันตรายต่อคุณแม่ผู้ตั้งครรภ์

 

ท้องนอกมดลูกเกิดจากอะไร ?

การติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน

การติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานจะทำให้เกิดพังผืด การอักเสบ หรือเกิดภาวะตีบตันที่ท่อนำไข่ ส่งผลทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถเคลื่อนที่ไปฝังตัวในโพรงมดลูกได้ทันเวลา จึงเกิดการฝังตัวนอกโพรงมดลูก

ฮอร์โมนไม่สมดุล

เนื่องจากฮอร์โมนเพศหญิงมีบทบาทสำคัญต่อการเคลื่อนที่ของตัวอ่อน หากฮอร์โมนไม่สมดุลจึงอาจส่งผลต่อการบีบตัวของท่อนำไข่ ทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถเคลื่อนที่ไปฝังตัวในโพรงมดลูกได้

ความผิดปกติทางโครงสร้างของท่อนำไข่

เมื่อเกิดความผิดปกติ เช่น ท่อนำไข่ตีบ ท่อนำไข่ผิดรูป รวมถึงเคยได้รับการผ่าตัดที่ท่อนำไข่มาก่อน เช่น การต่อหมัน หรือการผ่าตัดรักษาท้องนอกมดลูกโดยไม่ได้ตัดท่อนำไข่ออก ย่อมส่งผลทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถเคลื่อนที่ไปฝังตัวในโพรงมดลูกได้ จึงเกิดเป็นความเสี่ยงในการตั้งครรภ์นอกมดลูก

อายุ

โดยเฉพาะสำหรับคุณแม่ที่อายุ 35 ปีขึ้นไป ที่อาจมีความเสี่ยงจากการที่อวัยวะในระบบสืบพันธุ์เกิดการเปลี่ยนแปลง หรือมีประสิทธิภาพทำงานลดลง

 

 

สัญญาณเตือนของอาการท้องนอกมดลูก

• ปวดท้องน้อย ซึ่งเป็นอาการแรก ๆ ที่เกิดขึ้น โดยมักเกิดอาการปวดข้างเดียวในตำแหน่งที่ตัวอ่อนฝังตัวและอาจร้าวไปยังบริเวณสะโพก ต้นขา หรือไหล่
• ปวดไหล่ ปวดคอ ซึ่งอาจรวมถึงหลังส่วนล่างและบริเวณทวารหนัก
• เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด โดยมีสีน้ำตาล ชมพู หรือแดงสด มักมีปริมาณน้อยกว่าประจำเดือน
• หน้ามืด เป็นลม จากภาวะเลือดออกภายในช่องท้อง
• ปวดท้องอย่างรุนแรง เกิดจากท่อนำไข่แตกที่อาจอันตรายถึงชีวิต

 

ซึ่งสำหรับบางรายอาจไม่มีอาการใด ๆ ที่กล่าวมานี้เลย แต่แพทย์จะสามารถตรวจพบความผิดปกติได้จาก

• การตรวจอัลตราซาวด์ ซึ่งจะไม่พบถุงการตั้งครรภ์ภายในโพรงมดลูก เมื่อตั้งครรภ์ได้ 5 สัปดาห์เป็นต้นไป
• การตรวจระดับฮอร์โมน hCG โดยมีระดับฮอร์โมน hCG สูงกว่า 2,000-2,500 แต่ตรวจไม่พบถุงการตั้งครรภ์ในโพรงมดลูก

 

ลดความเสี่ยง ป้องกันการท้องนอกมดลูก

มีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย 

ควรใส่ถุงยางอนามัยทุกครั้ง เพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน จนส่งผลต่อการเคลื่อนที่ของตัวอ่อน

รักษาสุขภาพ

การดูแลรักษาสุขภาพเป็นอย่างดี ด้วยการทานอาหารที่มีประโยชน์และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเสริมสร้างร่างกายให้แข็งแรง ทำให้ระบบฮอร์โมนทำงานสมดุล ส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ ซึ่งเป็นผลดีต่อการตั้งครรภ์ สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน รวมถึงการท้องนอกมดลูกได้เป็นอย่างดี 

สังเกตอาการขณะตั้งครรภ์เพื่อรักษาอย่างทันท่วงที

คุณแม่ที่รู้ตัวว่ากำลังตั้งครรภ์ควรสังเกตอาการของตัวเองอยู่เป็นประจำ หากพบอาการผิดปกติ เช่น ปวดท้อง เลือดออก คลื่นไส้ อาเจียน ควรเข้ารับการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทาง รวมทั้งรับการตรวจอัลตราซาวด์ เพื่อหาแนวทางรักษาและวินิจฉัยแต่แรกก่อนมีภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อคุณแม่ผู้ตั้งครรภ์

 

ท้องนอกมดลูกสามารถมีลูกได้ไหม?

การตั้งครรภ์นอกมดลูกไม่สามารถพัฒนาต่อไปได้ เนื่องจากตัวอ่อนไม่สามารถเจริญเติบโตได้นอกมดลูก การท้องนอกมดลูกจึงเปรียบเสมือนการแท้ง ซึ่งหากคุณแม่ต้องการตั้งครรภ์ในครั้งต่อไป ก็สามารถทำได้ แต่ต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพราะผู้ที่เคยตั้งครรภ์นอกมดลูกมาแล้วมีโอกาสเกิดซ้ำได้ง่ายกว่าปกติ  

 

อ่านมาถึงตรงนี้ ผู้ที่กำลังเตรียมตัวสำหรับการเป็นคุณแม่มือใหม่หลายคนอาจเกิดความกังวลใจและเริ่มมองหาตัวเลือกในการวางแผนตั้งครรภ์อย่างสมบูรณ์ เพื่ออนาคตที่ปลอดภัยของตัวเองและลูกน้อย โดยในปัจจุบันมีเทคโนโลยีเพิ่มโอกาสในการมีลูก ด้วยการทํา ICSI ซึ่งหากสงสัยว่าควรทำที่ไหนดี? สามารถมาปรึกษาสูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร ที่ให้บริการครอบคลุม ทั้งให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาคู่รักที่ประสบปัญหามีบุตรยาก ด้วยเครื่องมือที่ทันสมัย ห้องปฏิบัติการได้มาตรฐานระดับสากล

 

บทความโดย แพทย์วนากานต์ สิงหเสนา

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter

ข้อมูลอ้างอิง: 

1. Ectopic Pregnancy: การตั้งครรภ์นอกมดลูก. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2567 จาก https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/50305/
2. การตั้งครรภ์นอกมดลูก (Ectopic Pregnancy). สืบค้นเมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2567 จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/division/hph/admin/news_files/658_49_1.pdf