โรคเบาหวานกับการมีลูกยาก รู้และเข้าใจ เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์

การวางแผนมีลูกเป็นขั้นตอนสำคัญของหลาย ๆ คู่แต่งงาน แต่สำหรับคู่ที่เสี่ยงต่อโรคเบาหวานหรือมีปัญหาเรื่องระดับน้ำตาลในเลือดสูง อาจกังวลเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อการตั้งครรภ์ ดังนั้นเราจะพาไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเบาหวานว่ามีผลกระทบต่อการตั้งครรภ์อย่างไร และแนะนำวิธีการลดความเสี่ยง เพื่อเพิ่มโอกาสในการมีบุตร

โรคเบาหวานคืออะไร?

โรคเบาหวาน (Diabetes) คือภาวะที่ร่างกายไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ตามปกติ เนื่องจากการทำงานของอินซูลิน (Insulin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ผลิตจากตับอ่อนไม่เพียงพอ หรือการตอบสนองต่ออินซูลินลดลง ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นเรื่อย ๆ โดยโรคเบาหวานมีสองประเภทหลัก ๆ ได้แก่

โรคเบาหวานชนิดที่ 1

โรคเบาหวานที่เกิดจากการขาดอินซูลินในร่างกายทั้งหมด มักพบในวัยเด็กหรือวัยรุ่น เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไปทำลายเซลล์ที่สร้างอินซูลินในตับอ่อน ทำให้ร่างกายไม่สามารถผลิตอินซูลินได้เลย

โรคเบาหวานชนิดที่ 2

โรคเบาหวานชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด มักเกิดจากความต้านทานต่ออินซูลิน คือร่างกายยังคงผลิตอินซูลินได้ แต่เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายไม่สามารถนำอินซูลินไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มักเกี่ยวข้องกับปัจจัยทางพันธุกรรมและพฤติกรรมการใช้ชีวิต

โรคเบาหวานมีผลต่อภาวะเจริญพันธุ์อย่างไร?

โรคเบาหวานมีผลกระทบโดยตรงต่อการตั้งครรภ์และภาวะเจริญพันธุ์ในทั้งผู้หญิงและผู้ชาย ดังนี้ 

ผลกระทบในผู้หญิง

น้ำตาลในเลือดสูงจะไปรบกวนการทำงานของรังไข่

ระดับน้ำตาลที่สูงเกินไปส่งผลต่อการทำงานของรังไข่ ทำให้การเจริญเติบโตของไข่ไม่สมบูรณ์และคุณภาพของไข่ลดลง ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้การปฏิสนธิและการฝังตัวของตัวอ่อนไม่ประสบความสำเร็จ

ฮอร์โมนผิดปกติ

การมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดความไม่สมดุลของฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกาย ซึ่งส่งผลให้ประจำเดือนมาผิดปกติหรือไม่มาตามรอบ ลดโอกาสในการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติ

ปัญหาการเจริญเติบโตของไข่และการตั้งครรภ์ในระยะเริ่มแรก 

ภาวะเบาหวานที่ไม่ได้รับการควบคุมอย่างดี ส่งผลต่อคุณภาพของไข่ที่ผลิตออกมา ทำให้โอกาสในการปฏิสนธิลดลง และหากมีการตั้งครรภ์เกิดขึ้นแล้ว ก็ยังมีความเสี่ยงสูงที่ตัวอ่อนจะไม่สามารถเจริญเติบโตต่อไปได้ หรือเกิดภาวะการแท้งคุกคาม

ผลกระทบในชาย

เบาหวานส่งผลต่อคุณภาพและจำนวนอสุจิ 

ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงเกินไป ทำให้อสุจิมีคุณภาพลดลง ทั้งในด้านรูปร่าง การเคลื่อนที่ และจำนวนอสุจิ นอกจากนี้ยังอาจส่งผลต่อการทำงานของหลอดเลือดและเส้นประสาท นำไปสู่ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศได้ ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการมีเพศสัมพันธ์และการมีบุตร

วิธีลดความเสี่ยงและดูแลตัวเองเมื่อวางแผนตั้งครรภ์

การควบคุมโรคเบาหวานและดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอ นับว่าเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการวางแผนตั้งครรภ์ เนื่องจากจะช่วยเพิ่มโอกาสในการมีลูก ลดความเสี่ยงต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้

ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

การรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมเป็นหัวใจสำคัญของการเตรียมตัวมีบุตร โดยควรควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และใช้ยาตามที่แพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัด โดยต้องตั้งเป้าหมายให้ระดับน้ำตาลสะสม (HbA1c) อยู่ในระดับที่เหมาะสมตามคำแนะนำของแพทย์ก่อนการตั้งครรภ์

ปรึกษาแพทย์เพื่อติดตามและวางแผนการตั้งครรภ์

สำหรับคู่รักที่มีภาวะเบาหวานอยู่แล้ว ควรเข้ารับการปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านเบาหวานและสูตินรีแพทย์ เพื่อวางแผนการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัยที่สุด แพทย์จะช่วยประเมินความเสี่ยง ปรับแผนการรักษา และแนะนำการดูแลสุขภาพอย่างใกล้ชิดตลอดช่วงเวลาของการวางแผนตั้งครรภ์

เลือกรับประทานอาหารสุขภาพ

การเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ ควรเน้นอาหารที่มีใยอาหารสูง เช่น ผักใบเขียว ธัญพืชไม่ขัดสี ลดอาหารที่มีน้ำตาลและไขมันสูง เพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ นอกจากนี้ยังควรปรึกษานักโภชนาการ เพื่อจัดทำแผนการรับประทานอาหารที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล

ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

การออกกำลังกายเป็นประจำ ช่วยให้ร่างกายใช้ฮอร์โมนอินซูลินได้ดีขึ้น และช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม จึงควรปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกชนิดและปริมาณการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสุขภาพของตนเอง

ตรวจสุขภาพประจำปี

การตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ ช่วยให้รู้ถึงภาวะสุขภาพโดยรวมของตนเอง ตลอดจนความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนของเบาหวาน เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด หรือโรคไต ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ได้ การตรวจสุขภาพอย่างละเอียดจะช่วยให้สามารถวางแผนการดูแลและแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ได้อย่างทันท่วงที

นอกจากปัญหาโรคเบาหวานแล้ว ยังมีปัญหาสุขภาพต่าง ๆ อีกมากมาย ที่ควรต้องเฝ้าระวัง ดังนั้นสำหรับคู่รักใดที่กำลังวางแผนเตรียมตัวเพื่อมีบุตร และต้องการรู้ว่าควรดูแลสุขภาพอย่างไร ตรวจสุขภาพอะไรบ้าง หรือใครบ้างที่ควรตรวจโครโมโซมตัวอ่อน สามารถเข้ารับคำปรึกษาได้ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) เราพร้อมดูแลแบบองค์รวม ตั้งแต่การให้คำปรึกษา การประเมินสุขภาพ ไปจนถึงการวางแผนมีบุตรอย่างมืออาชีพ ด้วยทีมแพทย์ที่มีประสบการณ์ และเทคโนโลยีทางการแพทย์

 

บทความโดย แพทย์หญิงนันท์นภัส ปโรสิยานนท์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline: 082-903-2035 

LINE Official: @vfccenter