อยากตั้งท้องแฝดแต่ไม่มีกรรมพันธุ์ มีวิธีทำลูกแฝดได้หรือไม่?

แม้ไม่มีกรรมพันธุ์ลูกแฝด ก็ยังสามารถเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์แฝดได้ด้วยหลายวิธี ทั้งวิธีธรรมชาติและเทคโนโลยีทางการแพทย์ เช่น การรับประทานอาหารบำรุงไข่และอสุจิ การใช้ยากระตุ้นไข่ การทำ IUI, IVF หรือ ICSI ซึ่งช่วยกระตุ้นให้เกิดการตกไข่มากกว่าหนึ่งใบในรอบเดือนเดียวกัน อย่างไรก็ตาม ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อประเมินความเหมาะสมของร่างกายและลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์แฝด

หลายคู่แต่งงานมองว่าการตั้งครรภ์แฝด มีข้อดีอยู่หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการตั้งท้องคราวเดียว เพื่อคลอดลูกสองคน หรือการได้เลี้ยงลูกให้โตไปพร้อมกันเลย อีกทั้งในปัจจุบันเหล่าเซเลปคนดังต่างนิยมหันมาตั้งท้องแฝดกันมากขึ้น ทำให้การมีลูกแฝดกลายเป็นสิ่งที่คู่รักหลาย ๆ คู่ต้องการ ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว โอกาสมีลูกแฝดตามธรรมชาตินั้นน้อยมาก แต่ที่ยากกว่าคือการดูแลครรภ์แฝดให้แข็งแรงปลอดภัยไปจนถึงวันคลอด เพราะเป็นการตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงมากกว่าแบบทั่วไป 

เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องให้แก่ว่าที่คุณพ่อคุณแม่ เราจะพาไปทำความเข้าใจถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์แฝด พร้อมแนะนำว่าถ้าอยากท้องแฝดแต่ไม่มีกรรมพันธุ์จะเป็นไปได้หรือไม่ หรือต้องทำอย่างไรบ้าง ตามไปไขคำตอบพร้อมกันได้เลย

การตั้งครรภ์แฝดเกิดจากอะไร?

การตั้งครรภ์แฝด คือภาวะที่มีทารกมากกว่าหนึ่งคนอยู่ในครรภ์เดียวกัน ซึ่งเกิดขึ้นได้จากสถานการณ์ที่แตกต่างกัน 2 แบบ ดังนี้

แฝดแท้ (Identical Twins)

แฝดแท้ เกิดจากไข่เพียง 1 ใบที่ได้รับการผสมกับอสุจิเพียง 1 ตัว หลังจากการปฏิสนธิแล้ว ตัวอ่อนจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนที่แยกจากกันโดยสมบูรณ์ ทำให้เกิดตัวอ่อนใหม่ 2 ตัว ซึ่งตัวอ่อนทั้งสองนี้มีรหัสพันธุกรรมที่เหมือนกันทุกประการ ส่งผลให้ แฝดแท้ มีลักษณะภายนอกและเพศที่เหมือนกันทุกอย่างราวกับถอดแบบกันออกมา 

แฝดเทียม (Fraternal Twins)

แฝดเทียม เกิดจากการที่รังไข่มีการตกไข่มากกว่า 1 ใบ (เช่น 2 ใบขึ้นไป) ในรอบเดือนเดียวกัน และไข่แต่ละใบก็ได้รับการปฏิสนธิจากอสุจิคนละตัว ทำให้เกิดตัวอ่อนมากกว่า 1 ตัว ซึ่งจะเจริญเติบโตในครรภ์พร้อมกัน แฝดเทียม จะมีรหัสพันธุกรรมที่แตกต่างกันเหมือนพี่น้องทั่วไป จึงอาจมีลักษณะภายนอกที่คล้ายคลึงกันหรือไม่เหมือนกันเลยก็ได้ และสามารถเป็นแฝดเพศเดียวกันหรือต่างเพศกันก็ได้เช่นกัน

ข้อดี-ข้อจำกัดของการตั้งครรภ์แฝด

แม้หลายคู่รักจะอยากได้ลูกแฝดกันมากขึ้น แต่คุณพ่อคุณแม่มือใหม่ควรทำความเข้าใจทั้งข้อดีและข้อจำกัดของการตั้งครรภ์แฝดอย่างรอบด้าน เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับสิ่งที่อาจเกิดขึ้น โดยสามารถสรุปข้อดีและข้อจำกัดหลัก ๆ ได้ ดังนี้

ข้อดีของการตั้งครรภ์แฝด

การตั้งท้องลูกแฝดมักมีข้อได้เปรียบที่แตกต่างจากการตั้งครรภ์ธรรมดาในหลายประการเหล่านี้

• ตั้งครรภ์เพียงครั้งเดียว ก็สามารถมีลูกได้มากกว่า 1 คน ทำให้ไม่ต้องมาเริ่มต้นตั้งครรภ์ใหม่ ถ้าหากต้องการมีลูกเพิ่ม
• เลี้ยงดูลูกที่อยู่ในวัยเดียวกัน ช่วยให้คุณพ่อคุณแม่จัดการชีวิตง่ายขึ้น สามารถวางแผนและทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้พร้อมกัน ประหยัดเวลาและลดความเหนื่อยล้าในระยะยาว
• มีลูกวัยเดียวกัน จะได้เป็นเพื่อนเล่นและเพื่อนคู่คิดซึ่งกันและกัน ทั้งยังทำให้มีความผูกพัน สนิทสนมกันได้ง่ายกว่าพี่น้องที่อายุห่างกัน

ข้อจำกัดของการตั้งครรภ์แฝด

การตั้งครรภ์แฝดก็มีความเสี่ยงที่สูงกว่าการตั้งครรภ์ทั่วไป เนื่องจากร่างกายของคุณแม่ต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อรองรับทารกสองคน ทำให้มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ง่าย จึงกลายเป็นข้อจำกัดของการตั้งครรภ์ ดังนี้

• มีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการแพ้ท้องรุนแรงกว่าปกติ รวมถึงภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง เช่น ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ ภาวะครรภ์เป็นพิษ เบาหวานขณะตั้งครรภ์ ภาวะโลหิตจาง และภาวะรกเกาะต่ำ
• เสี่ยงต่อการเกิดภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์ การคลอดก่อนกำหนด นอกจากนี้ยังเพิ่มความเสี่ยงในการแท้ง หรือการตกเลือดอย่างรุนแรงหลังคลอดได้อีกด้วย

ตรวจสุขภาพและปรึกษาสูตินรีแพทย์เกี่ยวกับการวางแผนตั้งครรภ์แฝดที่นี่ 

 

ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสการมีลูกแฝดตามธรรมชาติ

การมีลูกแฝดตามธรรมชาติไม่ใช่เรื่องบังเอิญเสียทีเดียว เนื่องจากมีหลายปัจจัยที่ช่วยส่งเสริมให้ตั้งครรภ์ลูกแฝด เช่น 

เชื้อชาติ

ในบางเชื้อชาติมีแนวโน้มที่จะมีลูกแฝดได้ง่ายกว่า อย่างเช่น ชาวแอฟริกัน จะมีโอกาสตั้งครรภ์ลูกแฝด ได้มากกว่าชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

กรรมพันธุ์

หากคุณมีประวัติคนในครอบครัวเป็นลูกแฝด โดยเฉพาะทางฝ่ายมารดา เช่น แม่ ยาย หรือป้า โอกาสที่คุณจะตั้งครรภ์แฝดจะสูงกว่าคนทั่วไป เพราะมียีนที่ทำให้รังไข่มีการตกไข่มากกว่าหนึ่งฟองในแต่ละรอบเดือน 

อายุของคุณแม่

ผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป จะมีโอกาสตั้งครรภ์แฝดได้สูงขึ้น เนื่องจากร่างกายจะผลิตฮอร์โมนกระตุ้นการตกไข่ (FSH) ในปริมาณที่สูงกว่าปกติ เพื่อชดเชยการทำงานของรังไข่ที่ลดลง ทำให้มีโอกาสที่ไข่จะตกมากกว่าหนึ่งฟองในรอบเดือนเดียวกัน

น้ำหนักตัวและส่วนสูง

ผู้หญิงที่มีดัชนีมวลกาย (BMI) สูงกว่า 30 และรูปร่างที่ค่อนข้างสูงกว่าค่าเฉลี่ย จะมีโอกาสในการตั้งครรภ์ลูกแฝดได้มากกว่าคนที่มีน้ำหนักและส่วนสูงปกติ

การหยุดรับประทานยาคุม

ในส่วนของผู้หญิงที่เคยคุมกำเนิดด้วยการรับประทานยาคุมมาแล้วไม่น้อยกว่า 3 ปี หากหยุดรับประทานยาคุม ก็มีโอกาสที่จะตั้งครรภ์ลูกแฝดได้มากขึ้น เนื่องจากฮอร์โมนที่ถูกกดไว้ด้วยยาคุม จะถูกปลดปล่อยออกมา และกระตุ้นให้ไข่ตกมากกว่า 1 ใบ

รับประทานอาหารบำรุงไข่และอสุจิ

การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ จะช่วยบำรุงไข่และอสุจิให้มีคุณภาพดี ซึ่งช่วยเพิ่มโอกาสให้มีลูกแฝดได้

• อาหารบำรุงไข่  เช่น ไข่ น้ำเต้าหู้ งาดำ ผักใบเขียว ถั่วต่าง ๆ ข้าวไม่ขัดสี ปลาทะเล หอยนางรม ผลไม้ตระกูลเบอร์รี และอะโวคาโด
• อาหารบำรุงอสุจิ เช่น ไข่ ถั่ว หอยนางรม เนื้อวัว กล้วย และมะเขือเทศ

รับประทานยากระตุ้นไข่ หรือฉีดยากระตุ้นไข่

การรับประทานยา  กระตุ้นไข่ หรือการฉีดยากระตุ้นไข่ในกลุ่ม โกนาโดโทรฟินฮอร์โมน สามารถกระตุ้นให้มีการตกไข่ได้มากกว่าหนึ่งใบในรอบเดียวกัน ช่วยเพิ่มโอกาสมีลูกแฝดได้ แต่ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนเนื่องจากมีผลข้างเคียงและค่าใช้จ่ายสูง

อยากได้ลูกแฝดต้องทำอย่างไร?

สำหรับคนที่อยากมีลูกแฝด และพยายามใช้วิธีทางธรรมชาติแต่ไม่สำเร็จ ยังมีวิธีทำลูกแฝดที่ต้องอาศัยเทคโนโลยีทางการแพทย์อันทันสมัยเพื่อช่วยเพิ่มโอกาสมีลูกแฝดได้สำเร็จ ซึ่งควรเข้าไปปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้รู้ถึงกระบวนการที่เหมาะสมกับตนเองที่สุด เช่น

IVF (In Vitro Fertilization)

IVF คือการผสมเชื้ออสุจิกับไข่ เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ ภายในห้องปฏิบัติการ หลังจากการปฏิสนธิแล้ว จะทำการเพาะเลี้ยงตัวอ่อน แล้วจึงนำกลับไปฝังในโพรงมดลูก โดยสามารถฝังตัวอ่อนมากกว่า 1 ตัวเพื่อเพิ่มโอกาสมีลูกแฝดได้

ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection)

ICSI คือกระบวนการทำลูกแฝดที่คล้ายกับ IVF แต่เป็นการฉีดอสุจิเข้าไปในไข่โดยตรง เพื่อช่วยเพิ่มโอกาสสำเร็จในการปฏิสนธิ ซึ่งวิธีนี้จะทำให้สามารถฝังตัวอ่อนได้มากกว่า 1 ตัวเช่นกัน

IUI (Intrauterine Insemination)

IUI คือการนำอสุจิที่คัดเลือกและเพิ่มความเข้มข้นแล้ว ฉีดตรงเข้าสู่มดลูกในช่วงตกไข่ พร้อมกับการใช้ยากระตุ้นให้เกิดการตกไข่หลายใบ เพื่อเพิ่มโอกาสที่อสุจิจะปฏิสนธิกับไข่มากกว่า 1 ใบ และกลายเป็นการตั้งครรภ์แฝดได้

การดูแลตนเองเมื่อท้องลูกแฝด

สำหรับคู่รักที่ประสบความสำเร็จในการตั้งครรภ์ลูกแฝดแล้ว ควรดูแลตนเองตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อให้ลูกน้อยเกิดมาแข็งแรงสมบูรณ์ ดังนี้

ไตรมาสแรก

ในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์แฝด คุณแม่ต้องคอยระมัดระวังเป็นพิเศษ เนื่องจากมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อน หรือเกิดการแท้งได้ง่าย โดยต้องรีบฝากครรภ์ให้เร็วที่สุด เพื่อที่แพทย์จะได้ดูแลอย่างใกล้ชิด อีกทั้งยังควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการรับประทานของหวานหรือน้ำอัดลมมากเกินไป เพราะอาจเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเบาหวานได้

ไตรมาสสอง

มาถึงในช่วงของไตรมาสสอง ซึ่งเป็นช่วงที่น้ำหนักของคุณแม่จะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว จึงส่งผลให้มีอาการปวดกล้ามเนื้อหลัง น่อง อีกทั้งยังมีโอกาสเป็นตะคริวได้ง่าย จึงควรหลีกเลี่ยงการยืนหรือเดินนาน ๆ และเปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ รวมถึงควรประคบอุ่นหรือนวดเบา ๆ เพื่อลดอาการปวดเมื่อย และสร้างความรู้สึกผ่อนคลาย และมีความเสี่ยงกับการแท้งและคลอดก่อนกำหนดสูง

ไตรมาสสาม

สำหรับช่วงไตรมาสสาม เป็นอีกช่วงที่ต้องระมัดระวังเป็นอย่างมาก เพราะเสี่ยงที่จะเกิดภาวะรกต่ำ ครรภ์เป็นพิษ หรือคลอดก่อนกำหนดได้ จึงควรเฝ้าสังเกตอาการของตนเองอย่างใกล้ชิด หากพบว่ามีสิ่งผิดปกติ หรือมีเลือดออกบริเวณช่องคลอด ต้องรีบพบแพทย์ทันที

คู่รักที่ต้องการสร้างครอบครัวและอยากตั้งครรภ์ลูกแฝด แต่กังวลว่าหากไม่มีเชื้อแฝดจะสามารถมีลูกแฝดได้หรือไม่ คงเข้าใจเกี่ยวกับการมีลูกแฝดมากขึ้น และหากต้องการมีลูกแฝดด้วยวิธีการทำ IVF, ICSI หรือ IUI สามารถสอบถามราคา และมาขอรับคำปรึกษาจากทีมแพทย์ผู้ชำนาญการได้ที่คลินิกมีบุตรยาก VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ที่พร้อมให้บริการครอบคลุมทั้งการตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาด้วยเครื่องมือที่ทันสมัย ห้องปฏิบัติการได้มาตรฐานระดับสากล

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q : อายุของคุณแม่มีผลต่อโอกาสการมีลูกแฝดอย่างไร?

A : หญิงที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปจะมีโอกาสตั้งครรภ์แฝดสูงขึ้นตามธรรมชาติ เนื่องจากร่างกายจะผลิตฮอร์โมน FSH (Follicle-Stimulating Hormone) ในปริมาณที่สูงขึ้นเพื่อกระตุ้นการตกไข่ ทำให้มีโอกาสที่ไข่จะตกมากกว่าหนึ่งฟองในรอบเดือนเดียวกัน

Q : มีวิธีเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์แฝดแบบธรรมชาติหรือไม่?

A : มีหลายวิธีที่สามารถเพิ่มโอกาสได้ เช่น การรับประทานอาหารบำรุงไข่และอสุจิ การรับประทานยาบำรุงการตกไข่ แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อน หรือการที่ผู้หญิงหยุดรับประทานยาคุมกำเนิดหลังจากคุมกำเนิดมานาน อย่างไรก็ตามยังมีปัจจัยอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น เชื้อชาติ อายุ และน้ำหนักตัวก็มีผลเช่นกัน

Q : การตั้งครรภ์แฝดมีความเสี่ยงมากกว่าการตั้งครรภ์ปกติหรือไม่?

A : มีความเสี่ยงสูงกว่า เพราะร่างกายของคุณแม่ต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อรองรับทารกสองคน ทำให้มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ง่ายกว่า เช่น อาการแพ้ท้องรุนแรง ภาวะครรภ์เป็นพิษ เบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือการคลอดก่อนกำหนด

Q : การรับประทานอาหารเสริมสามารถช่วยให้มีลูกแฝดได้จริงหรือไม่?

A : การรับประทาน ฮอร์โมนบางตัวที่ช่วยกระตุ้นการตกไข่ สามารถเพิ่มโอกาสในการมีลูกแฝดได้ แต่ก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียง และมีค่าใช้จ่ายสูง ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มรับประทาน เพื่อความปลอดภัยและเพื่อวางแผนการตั้งครรภ์ที่เหมาะสมที่สุด

 

บทความโดย นายแพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่
VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร
Hotline: 082-903-2035
LINE Official: @vfccenter  

ข้อมูลอ้างอิง:

1. การตั้งครรภ์แฝดไม่ง่ายอย่างที่คิด. สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2567 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/การตั้งครรภ์แฝดไม่ง่าย/
2. 12 วิธีทำลูกแฝด & อยากได้ลูกแฝดต้องทําอย่างไร ?. สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2567 จาก https://medthai.com/วิธีการมีลูกแฝด/
3. การตั้งครรภ์แฝด. สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2567 จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=399