ภาวะท่อนำไข่ตัน : สาเหตุ อาการ การรักษา และโอกาสมีลูก

ท่อนำไข่ เป็นท่อเล็ก ๆ สองข้างที่อยู่ข้างมดลูก มีหน้าที่เป็นทางผ่านให้ไข่และอสุจิเดินทางไปปฏิสนธิกัน ก่อนจะฝังตัวที่โพรงมดลูก แต่ถ้าหากท่อนำไข่มีความผิดปกติ จะทำให้ไข่และอสุจิไม่สามารถปฏิสนธิกันได้ หรือ ในเคสที่ท่อนำไข่เกิดการตีบตัน อาจทำให้อสุจิยังสามารถเล็ดลอดเข้าไปได้ แต่ไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิแล้ว จะไม่สามารถฝังตัวต่อที่โพรงมดลูกได้ จึงทำให้เกิดการฝังตัวที่ท่อนำไข่แทน และเกิดเป็นการท้องนอกมดลูก ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ของการตั้งครรภ์ 

ท่อนำไข่คืออะไร? และมีหน้าที่อย่างไรในระบบสืบพันธุ์

ท่อนำไข่ (Fallopian Tube) คือ อวัยวะสำคัญในระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ทำหน้าที่รับไข่จากรังไข่ และเป็นทางผ่านของตัวอสุจิเพื่อไปปฏิสนธิกับไข่ จากนั้นจึงนำไข่ที่ปฏิสนธิแล้วเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อฝังตัว หากท่อนำไข่มีความผิดปกติ เช่น เกิดภาวะท่อนำไข่ตัน อาจทำให้ไข่และอสุจิไม่สามารถพบกันได้  

ท่อนำไข่ตันคืออะไร?

ภาวะท่อนำไข่ตัน (Fallopian Tube Obstruction) คือ การที่ท่อนำไข่ข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างเกิดการอุดตัน ไม่สามารถทำหน้าที่ลำเลียงไข่หรืออสุจิได้ตามปกติ ทำให้ไม่เกิดการปฏิสนธิในร่างกาย ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง

ท่อนำไข่ตัน เกิดจากอะไร?

• การติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน (PID) เช่น หนองในแท้หรือเทียม
• การผ่าตัดในช่องท้องหรือมดลูกที่ทิ้งพังผืด
• เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis)
• ภาวะแทรกซ้อนหลังแท้ง หรือการติดเชื้อหลังคลอด
• เนื้องอกหรือพังผืดกดทับบริเวณท่อนำไข่

ปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อรับคำปรึกษาและตรวจวินิจฉัยร่างกายเพื่อให้พร้อมต่อการมีบุตร  

ท่อนำไข่ตัน อาการเป็นอย่างไร?

ผู้หญิงที่มีภาวะท่อนำไข่ตันมักไม่มีอาการแสดงชัดเจน แต่จะตรวจพบได้เมื่อตรวจหาสาเหตุของภาวะมีบุตรยาก ในบางรายอาจมีอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง ประจำเดือนมาผิดปกติ หรือ มีประวัติเคยติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานมาก่อน 

ท่อนำไข่ตัน 1 ข้าง และ ท่อนำไข่ตัน 2 ข้าง ต่างกันอย่างไร?

หากท่อนำไข่ตันเพียงข้างเดียว ผู้หญิงยังสามารถตั้งครรภ์ได้ ด้วยไข่ที่ตกจากรังไข่ฝั่งที่ยังปกติ แต่หากท่อนำไข่ตันทั้ง 2 ข้าง โอกาสตั้งครรภ์ตามธรรมชาติจะเป็นไปได้ยาก และต้องใช้เทคโนโลยีช่วยเจริญพันธุ์ เช่น ICSI

ท่อนำไข่ตัน ท้องได้ไหม ? มีลูกได้ไหม?

ภาวะท่อนำไข่ตันเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง แต่ไม่ได้หมายความว่าทุกคนที่มีภาวะนี้จะไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ เพราะคำตอบขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงและตำแหน่งของการอุดตัน ว่าเกิดขึ้นที่ข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง รวมถึงสุขภาพของระบบสืบพันธุ์ในส่วนอื่น ๆ ร่วมด้วย 

กรณีท่อนำไข่ตันข้างเดียว

หากท่อนำไข่ตันเพียงข้างเดียว อีกข้างหนึ่งยังทำงานได้ตามปกติ โอกาสในการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติยังคงมีอยู่ โดยร่างกายจะยังมีการตกไข่สลับข้างทุกเดือน เมื่อไข่ตกจากฝั่งที่ยังปกติและอสุจิเคลื่อนที่ไปถึงได้ ก็สามารถเกิดการปฏิสนธิได้เช่นเดียวกับคนทั่วไป

อย่างไรก็ตาม โอกาสในการตั้งครรภ์อาจใช้เวลานานกว่าปกติ เนื่องจากไข่ตกจากรังไข่ฝั่งที่ทำงานได้จะเกิดขึ้นเพียงประมาณครึ่งหนึ่งของรอบเดือนทั้งหมด

กรณีท่อนำไข่ตันทั้ง 2 ข้าง

หากตรวจพบว่าท่อนำไข่ทั้งสองข้างตีบตันหรืออุดตันอย่างสมบูรณ์ โอกาสในการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติจะน้อยมากหรือแทบเป็นไปไม่ได้ เนื่องจากไข่ที่ตกจากรังไข่ไม่สามารถเดินทางเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อพบกับอสุจิได้

แนวทางการวินิจฉัยภาวะท่อนำไข่ตัน

การตรวจและวินิจฉัยเบื้องต้น สามารถทำได้โดยการฉีดสี เพื่อดูว่าสีสามารถผ่านเข้าไปในท่อนำไข่ได้หรือไม่ และการผ่าตัดส่องกล้อง เพื่อดูสภาพท่อนำไข่ว่ามีส่วนผิดปกติส่วนใดเพื่อที่แพทย์จะได้ประเมินการรักษา สำหรับผู้ที่ต้องการมีบุตร แพทย์จะแนะนำวิธีการรักษา 2 วิธี คือ การผ่าตัดท่อนำไข่ และ การทำเด็กหลอดแก้ว 

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าการผ่าตัดท่อนำไข่สามารถเพิ่มโอกาสสำเร็จในการตั้งครรภ์โดยธรรมชาติได้ก็จริง แต่ก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดการอุดตันของท่อนำไข่ซ้ำได้ และมีโอกาสเกิดท้องนอกมดลูกด้วยเช่นกัน

ดังนั้น แพทย์จึงแนะนำให้ทำ ICSI ซึ่งเป็นวิธีที่นิยมและมีอัตราความสำเร็จสูงที่สุด โดยเป็นการคัดเอาอสุจิที่มีความแข็งแรงที่สุด แล้วใช้เข็มเจาะฉีดอสุจิเข้าไปในเนื้อไข่ เมื่อเกิดการปฏิสนธิจนกลายเป็นตัวอ่อน จึงจะนำกลับเข้าไปในมดลูกอีกครั้ง ซึ่งทาง VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) มีอัตราความสำเร็จจากการทำ ICSI สูงถึง 88.61%

สำหรับว่าที่คุณแม่ที่ต้องการวางแผนมีบุตร และมีความกังวลว่าตนเองมีความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดปกติ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับมดลูกและท่อนำไข่ ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจและวางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม 

VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ยินดีให้คำปรึกษาการมีบุตรยากและดูแลการรักษาในทุกขั้นตอนอย่างใกล้ชิด โดยสูตินรีแพทย์ผู้ชำนาญการ และแนวทางการรักษาเฉพาะบุคคล

 

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q : ท่อนำไข่ตัน หายเองได้ไหม?

A : ภาวะท่อนำไข่ตันไม่สามารถหายเองได้ จำเป็นต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยอย่างถูกต้อง และประเมินแนวทางการรักษาร่วมกับสูตินรีแพทย์

Q : ท่อนำไข่ตัน ไข่ตกไหม?

A : ไข่ยังตกได้ตามปกติ เพราะไข่ตกเกิดจากรังไข่ ไม่ใช่ท่อนำไข่ แต่เมื่อท่อนำไข่ตัน ไข่ที่ตกจะไม่สามารถเดินทางมาพบกับอสุจิได้ จึงไม่เกิดการปฏิสนธิ

Q : ถ้าท่อนำไข่ตันข้างเดียว ต้องรีบรักษาไหม?

A : ถ้าไม่มีอาการรุนแรง ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ตามธรรมชาติได้ 

 

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรือนัดปรึกษาและวางแผนกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter 

อ่านบทความสุขภาพ : https://www.v-ivf.com/article/