ส่องสัญญาณเตือนจากประจำเดือน ที่อาจเป็นสาเหตุของภาวะมีลูกยาก

ผู้หญิงหลายคนอาจมองว่าการที่ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หรือกะปริดกะปรอย เป็นเรื่องเล็กน้อย จึงมักมองข้ามปัญหานี้ไป ทั้งที่แท้จริงแล้ว นี่คือสัญญาณเตือนที่สำคัญที่อาจบ่งบอกถึงภาวะมีลูกยากได้ในอนาคต เพราะประจำเดือนมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับระบบสืบพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็นมดลูก รังไข่ หรือฮอร์โมนต่าง ๆ ที่ควบคุมการตกไข่และการตั้งครรภ์

ประจำเดือนไม่ปกติ อาการเตือนที่บ่งบอกถึงการมีบุตรยาก

การที่ประจำเดือนไม่ปกติอาจบ่งบอกถึงภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงที่ร่างกายกำลังแสดงอาการและส่งสัญญาณเตือนถึงความผิดปกติของระบบสืบพันธุ์ โดยอาจบ่งชี้ถึงปัญหาที่กำลังเกิดขึ้นกับร่างกาย เช่น 

ประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ

หากรอบเดือนมาเร็วหรือช้ากว่าปกติ หรือมาแบบกะปริดกะปรอย อาการเหล่านี้มักเป็นผลมาจากฮอร์โมนไม่สมดุล ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ส่งผลต่อประจำเดือนและการตกไข่ ทำให้ไม่สามารถคาดเดาวันตกไข่ที่แน่นอนได้ การวางแผนมีลูกจึงเป็นเรื่องที่ยากขึ้น

ปริมาณประจำเดือนผิดปกติ

ประจำเดือนที่มาน้อยเกินไป (น้อยกว่า 2 วัน) หรือมามากเกินไป (มากกว่า 7 วัน) อาจเป็นอาการที่บ่งบอกถึงความผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูก ซึ่งเป็นสถานที่ที่ตัวอ่อนจะฝังตัว หากเยื่อบุโพรงมดลูกบาง หรือหนาเกินไป จะส่งผลกระทบโดยตรงต่อโอกาสในการตั้งครรภ์

ไม่มีประจำเดือน

การขาดประจำเดือนเป็นระยะเวลานานหลายเดือน เป็นอาการที่อาจบ่งชี้ถึงภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS) ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุการมีบุตรยากในฝ่ายหญิงที่พบได้บ่อย เนื่องจากภาวะนี้ส่งผลให้ไม่มีการตกไข่หรือตกไข่ไม่นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัยได้ด้วย

หากพบว่ามีอาการประจำเดือนไม่ปกติ และอยู่ในช่วงกำลังพยายามมีลูก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง เนื่องจากอาการเหล่านี้อาจเป็นเพียงปลายเหตุ แต่ต้นเหตุที่แท้จริงอาจยังไม่ถูกค้นพบและต้องการการรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อเพิ่มโอกาสให้เกิดการตั้งครรภ์ต่อไป  

หากมีสัญญาณเตือนเหล่านี้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงของภาวะมีบุตรยาก

เจาะสาเหตุที่ซ่อนอยู่ของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง

การที่ผู้หญิงมีลูกยาก เกิดจากหลายปัจจัย ไม่ได้มีเพียงแค่ประจำเดือนไม่ปกติเท่านั้น แต่ยังรวมถึงปัญหาทางกายภาพและภาวะสุขภาพอื่น ๆ ได้แก่

• อายุ : เมื่อผู้หญิงอายุมากขึ้น จำนวนและคุณภาพของไข่จะลดลง ทำให้โอกาสในการตั้งครรภ์ลดลงตามไปด้วย
• ความผิดปกติของท่อนำไข่ : ท่อนำไข่อุดตันอาจทำให้สเปิร์มไม่สามารถเดินทางไปปฏิสนธิกับไข่ได้
• เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis ) : ภาวะนี้อาจทำให้เกิดพังผืดและทำให้โครงสร้างในอุ้งเชิงกรานผิดปกติ ส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์
• เนื้องอกในมดลูก (Myoma) : เนื้องอกบางชนิดอาจขัดขวางการฝังตัวของตัวอ่อนและทำให้เกิดภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงตามมาได้

ดังนั้น การจะหาสาเหตุที่แน่ชัดว่าคนท้องยากเกิดจากอะไร ต้องอาศัยการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์เจริญพันธุ์ เพื่อให้สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้อง

ปรึกษาการวางแผนรักษาภาวะมีบุตรยากกับแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์เจริญพันธุ์

เยื่อบุโพรงมดลูก หนึ่งตัวแปรสำคัญของการตั้งครรภ์และสาเหตุการมีบุตรยาก 

เยื่อบุโพรงมดลูกเปรียบเสมือนบ้านหลังแรกของตัวอ่อน หากบ้านไม่พร้อม การฝังตัวก็เป็นไปได้ยาก ซึ่งโดยปกติแล้วผู้หญิงแต่ละคนจะมีเยื่อบุโพรงมดลูกและรอบเดือนที่มีความหนาไม่เท่ากัน สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีเยื่อบุโพรงมดลูกหนา 8-12 มม. จะทำให้ตัวอ่อนฝังตัวได้ดี โดยความผิดปกติที่พบบ่อย ได้แก่

• เยื่อบุโพรงมดลูกบางเกินไป (น้อยกว่า 8 มม.) : ทำให้ตัวอ่อนเกาะตัวได้ไม่ดีพอ อาจนำไปสู่ภาวะแท้ง หรือ การมีบุตรยากตามมา มักพบในผู้ที่เคยขูดมดลูก หรือผู้ที่ประจำเดือนมาน้อย
• เยื่อบุโพรงมดลูกหนาเกินไป (มากกว่า 12 มม.) : แม้จะดูเหมือนแข็งแรง แต่ความหนาที่มากเกินไปก็อาจเป็นอุปสรรคต่อการฝังตัวได้เช่นกัน และพบว่าหลายรายอาจมีติ่งเนื้อในโพรงมดลูกร่วมด้วยเมื่อตรวจพบว่าผนังมดลูกมีความหนามากเกิน

ดังนั้น สำหรับผู้หญิงมีลูกยาก ที่กำลังหาสาเหตุว่าเกิดจากอะไร ? อาจมีสาเหตุมาจากเยื่อบุโพรงมดลูก จึงควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แน่ชัดและทำการรักษาเพื่อให้ตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัย

อาการที่แสดงออกผ่านประจำเดือนเป็นเพียงส่วนหนึ่งของปัญหาทั้งหมด หากกำลังเผชิญกับการมีลูกยาก และมีอาการข้างต้น ควรมาปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์เจริญพันธุ์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างเหมาะสม โดยที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ยินดีให้คำปรึกษาครบทุกขั้นตอน เพื่อวางแผนรักษาภาวะมีบุตร ให้คู่รักได้สร้างครอบครัว พร้อมการมีลูกอย่างที่ฝันไว้

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ประจำเดือนที่มาไม่ปกติแบบไหนที่ควรกังวลและควรรีบไปพบแพทย์ ?

ควรไปพบแพทย์หากมีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอเป็นเวลาติดต่อกันนานเกิน 3-6 เดือน เช่น รอบเดือนมาเร็ว หรือช้ากว่าปกติมาก (สั้นกว่า 21 วัน หรือยาวกว่า 35 วัน) มีปริมาณประจำเดือนที่ผิดปกติ (มาน้อยกว่า 2 วัน หรือมานานกว่า 7 วัน) หรือไม่มีประจำเดือนเลย

ประจำเดือนไม่ปกติ บ่งบอกถึงภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงจริงหรือไม่ ? 

ไม่จำเป็นเสมอไป การที่ประจำเดือนมาไม่ปกติเป็นเพียงสัญญาณเตือนที่บ่งชี้ว่าอาจมีความผิดปกติในระบบสืบพันธุ์ ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุการมีบุตรยากของฝ่ายหญิง แต่ก็อาจเกิดจากปัจจัยอื่นที่ไม่ใช่ภาวะมีบุตรยากได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น ความเครียด การเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว หรือการออกกำลังกายที่มากเกินไป การปรึกษาแพทย์จะช่วยให้ได้ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริง

ภาวะ PCOS ที่เป็นหนึ่งในสาเหตุทำให้ประจำเดือนขาดเป็นอันตรายหรือไม่ สามารถรักษาให้หายได้ไหม ?

ภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS) ไม่ใช่โรคที่อันตรายถึงชีวิต แต่เป็นภาวะเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อระบบฮอร์โมนและเป็นสาเหตุการมีบุตรยาก ซึ่งภาวะนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมอาการและวางแผนการตั้งครรภ์ร่วมกับแพทย์ได้

มีวิธีรักษาให้เยื่อบุโพรงมดลูกที่หนา หรือบางเกินไป กลับมาอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมหรือไม่ ? 

สามารถรักษาได้ โดยแพทย์อาจให้ยาฮอร์โมนเพื่อปรับสมดุลและเพิ่มความหนาของเยื่อบุโพรงมดลูกในกรณีที่บางเกินไป หรืออาจใช้การรักษาอื่นเพื่อจัดการกับต้นเหตุของภาวะดังกล่าว เช่น การส่องกล้องประเมินภายในโพรงมดลูก

 

บทความโดย แพทย์หญิงวนากานต์ สิงหเสนา

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline: 082-903-2035 

LINE Official: @vfccenter