ตอบให้ครบ เป็นหมันเกิดจากอะไร รักษาได้ไหม?

ผู้ชายเป็นหมันสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น อายุที่มากขึ้น พฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ความอ้วน ความเครียด รวมถึงความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์ เช่น ท่อนำอสุจิอุดตัน หรือภาวะหลอดเลือดขอดที่อัณฑะ โดยปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อจำนวน รูปร่าง และการเคลื่อนไหวของอสุจิ ซึ่งลดโอกาสในการปฏิสนธิและทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก

เมื่อชีวิตคู่เดินทางมาถึงจุดที่พร้อมมีทายาท แต่กลับต้องเผชิญกับภาวะมีบุตรยาก คำถามแรกที่หลายคนสงสัยคงหนีไม่พ้นเรื่องของ ‘การเป็นหมัน’ โดยเฉพาะฝ่ายชาย มาทำความเข้าใจถึงต้นเหตุที่แท้จริงกัน ว่าผู้ชายเป็นหมันเกิดจากสาเหตุใด รักษาได้ไหม จะมีลูกได้หรือไม่ และที่สำคัญที่สุดคือ มีทางออกใดบ้างที่จะช่วยให้คู่สมรสกลับมามีความหวังและสามารถเติมเต็มความฝันในการมีลูกได้อีกครั้ง

ผู้ชายเป็นหมัน สาเหตุเกิดจากอะไร?

หนึ่งในคำถามแรกที่หลายคนสงสัยคือ ผู้ชายเป็นหมันเกิดจากสาเหตุใด สำหรับภาวะเป็นหมันในผู้ชายสามารถเกิดได้จากหลากสาเหตุ ตั้งแต่ปัจจัยทางกายภาพไปจนถึงปัจจัยทางพันธุกรรม แต่สาเหตุที่พบบ่อยมีดังนี้

อายุมากขึ้น

ถึงแม้ว่าผู้ชายจะสามารถผลิตอสุจิได้ตลอดชีวิต แต่เมื่ออายุมากขึ้นจะส่งผลให้คุณภาพของอสุจิลดลง ทั้งในแง่ของจำนวน ความเร็ว และรูปร่างที่ผิดปกติ โดยเฉพาะหลังอายุ 40 ปีขึ้นไป ซึ่งการเคลื่อนไหวที่ลดลงของอสุจิ จะทำให้โอกาสเกิดการปฏิสนธิน้อยลง

น้ำหนักตัวที่มากขึ้น

ภาวะอ้วน หรือน้ำหนักตัวที่มากเกินไปอาจทำให้อุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้น โดยเฉพาะบริเวณถุงอัณฑะ ซึ่งส่งผลเสียต่อกระบวนการสร้างอสุจิ นอกจากนี้ยังอาจไปรบกวนความสมดุลของฮอร์โมนเพศชาย ส่งผลให้เกิดการลดระดับของฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน ซึ่งเป็นฮอร์โมนสำคัญต่อการผลิตอสุจิ

พฤติกรรมการใช้ชีวิต

ไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตประจำวันสามารถส่งผลเสียต่อภาวะเจริญพันธุ์ได้หลายประการ เช่น 

• การสูบบุหรี่ เนื่องจากนิโคตินในบุหรี่จะทำลายดีเอ็นเอของอสุจิ ทำให้เกิดความผิดปกติ อีกทั้งยังลดการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะเพศ
• การดื่มแอลกอฮอล์ โดยแอลกอฮอล์จะเข้าไปลดจำนวนอสุจิ รวมถึงทำให้การเคลื่อนไหวของอสุจิช้าลงและอาจนำไปสู่ปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
• การดื่มคาเฟอีน โดยเฉพาะการดื่มในปริมาณมาก ซึ่งอาจส่งผลต่อจำนวนอสุจิได้เช่นกัน

ตรวจเช็กสุขภาพเพื่อหาสาเหตุของภาวะความเป็นหมันของผู้ชาย ได้ที่นี่ 

 

ความผิดปกติของอวัยวะในระบบสืบพันธุ์

บางกรณี ผู้ชายเป็นหมันเกิดจากสาเหตุทางกายภาพที่มองไม่เห็น ซึ่งสามารถส่งผลต่อการผลิต หรือการส่งผ่านอสุจิได้ เช่น

• ภาวะหลอดเลือดขอด (Varicocele) ซึ่งเกิดจากเส้นเลือดดำที่อัณฑะขยายตัวผิดปกติ ทำให้อุณหภูมิของอัณฑะสูงขึ้น ส่งผลเสียต่อการสร้างอสุจิ
• การอุดตันของท่อนำอสุจิที่อาจเกิดจากการติดเชื้อ การบาดเจ็บ หรือความผิดปกติแต่กำเนิด
• อัณฑะไม่ลงถุง (Cryptorchidism) ซึ่งเป็นภาวะที่อัณฑะไม่เคลื่อนลงมาในถุงอัณฑะตั้งแต่แรกเกิด

การได้รับบาดเจ็บที่อวัยวะเพศอย่างรุนแรง

เช่น อุบัติเหตุ หรือการผ่าตัด ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อโครงสร้างและการทำงานของอวัยวะสืบพันธุ์ ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น หลอดน้ำเชื้ออุดตัน หรือความผิดปกติของอัณฑะ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะมีบุตรยากได้

ปัญหาทางด้านจิตใจ

สภาวะทางจิตใจ ล้วนส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์ทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น ความเครียดที่ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลสูงขึ้น ซึ่งรบกวนการผลิตฮอร์โมนเพศ หรือความวิตกกังวลที่อาจนำไปสู่ปัญหาการหลั่งเร็วหรือการไม่สามารถหลั่งน้ำอสุจิได้

ปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อวิเคราะห์หาสาเหตุการเป็นหมันในเพศชาย

 

ผู้ชายเป็นหมัน มีลักษณะอย่างไร?

ตามปกติแล้วผู้ชายที่เป็นหมันจะไม่มีลักษณะเฉพาะที่บ่งชี้ แต่อาจมีสัญญาณจากปริมาณน้ำเชื้อที่ออกมาน้อยกว่าปกติ หรือรู้สึกว่าน้ำเชื้อมีความเหลวเจือจางผิดปกติ แม้ว่าจะไม่ได้มีเพศสัมพันธ์บ่อยนัก โดยมีปัจจัยสำคัญที่บ่งบอกถึงคุณภาพของอสุจิ ได้แก่

• จำนวนอสุจิ หากมีจำนวนน้อยเกินไป อาจส่งผลต่อโอกาสในการปฏิสนธิ
• ความเคลื่อนไหวของอสุจิ อสุจิต้องมีความสามารถในการเคลื่อนที่เพื่อว่ายไปยังไข่ หากอสุจิเคลื่อนที่ช้าหรือไม่เคลื่อนที่เลย จะส่งผลต่อการปฏิสนธิ
• รูปร่างของอสุจิ อสุจิที่มีรูปร่างผิดปกติ เช่น หัวเล็ก หัวใหญ่ หางบิดเบี้ยว จะมีโอกาสในการปฏิสนธิน้อยลง
• ปริมาณของน้ำเชื้อ ปริมาณน้ำเชื้อที่น้อยเกินไป อาจบ่งบอกถึงปัญหาในการผลิตอสุจิ

ความหนืดของน้ำเชื้อ น้ำเชื้อที่หนืดเกินไป อาจทำให้การเคลื่อนที่ของอสุจิเป็นไปได้ยาก

วิธีเช็กภาวะหมันชาย

ภาวะหมันในผู้ชายสามารถตรวจสอบได้ด้วยวิธีการวิเคราะห์คุณภาพอสุจิ ซึ่งเป็นวิธีที่แม่นยำและเป็นที่ยอมรับทางการแพทย์ โดยมีขั้นตอนและรายละเอียดดังนี้

การเก็บตัวอย่างอสุจิ

• ผู้ชายจะต้องงดการหลั่งน้ำอสุจิ 2-7 วันก่อนวันตรวจ เพื่อให้ได้ปริมาณและความเข้มข้นของอสุจิที่เพียงพอสำหรับการวินิจฉัย
• เก็บตัวอย่างอสุจิด้วยตนเอง โดยเก็บใส่ภาชนะสะอาดที่ทางโรงพยาบาลจัดเตรียมให้
• นำส่งตัวอย่างให้ห้องปฏิบัติการภายใน 1 ชั่วโมงหลังเก็บ เพื่อรักษาคุณภาพของตัวอย่าง

การวิเคราะห์คุณภาพอสุจิ

แพทย์จะทำการตรวจวิเคราะห์อสุจิ โดยพิจารณาปัจจัยสำคัญต่าง ๆ ดังนี้

• ปริมาณน้ำอสุจิ (Volume) ควรมีปริมาณอย่างน้อย 1.5 มิลลิลิตรต่อการหลั่ง 1 ครั้ง
• ความเข้มข้นของอสุจิ (Concentration) ต้องมีจำนวนอสุจิไม่ต่ำกว่ามาตรฐานที่กำหนด เช่น 15 ล้านตัวต่อมิลลิลิตร
• การเคลื่อนไหวของอสุจิ (Motility) โดยต้องตรวจดูว่าอสุจิมีการเคลื่อนที่อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่
• รูปร่างของอสุจิ (Motility) โดยพิจารณาลักษณะรูปร่างทั้งส่วนหัว ลำตัว และหาง ว่ามีความสมบูรณ์หรือไม่ 

ตรวจคุณภาพอสุจิ เพื่อหาสภาวะความเป็นหมัน ได้ที่นี่

การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจ

• พักผ่อนให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงความเครียดก่อนวันตรวจ
• งดดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่อย่างน้อย 2-3 วันก่อนตรวจ
• แจ้งแพทย์หากกำลังรับประทานยาใด ๆ เนื่องจากยาบางชนิดอาจส่งผลต่อคุณภาพอสุจิ

 

 

ผู้ชายเป็นหมัน มีลูกได้หรือไม่?

สำหรับคู่สมรสที่ทราบแน่ชัดแล้วว่าคุณผู้ชายเป็นหมัน ย่อมกังวลว่าจะรักษาได้ไหม หรือจะยังมีลูกได้หรือไม่ คำตอบคือผู้ชายเป็นหมันสามารถรักษาได้ และยังมีโอกาสมีลูกได้อยู่ โดยมีรายละเอียดที่ควรรู้ ดังนี้

แนวทางการรักษาภาวะเป็นหมันเพศชาย

ผู้ชายที่เป็นหมันมีแนวทางการรักษาได้หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับสาเหตุและระดับความรุนแรงของปัญหา จึงควรไปปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ เพื่อให้รู้ถึงแนวทางการรักษาที่เหมาะสมของแต่ละคน ซึ่งโดยทั่วไปจะนิยมใช้วิธีเหล่านี้ควบคู่กันไป เพื่อส่งผลดีต่อระบบสืบพันธุ์  

• การเลิกบุหรี่และลดการดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อเพิ่มคุณภาพอสุจิ
• การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• การพักผ่อนเพียงพอและลดความเครียด ลดผลกระทบต่อฮอร์โมนเพศและการผลิตอสุจิ
• การใช้ฮอร์โมนบำบัดเพื่อกระตุ้นการผลิตอสุจิ ใช้ในกรณีที่ภาวะเป็นหมันเกิดจากปัญหาฮอร์โมน
• การผ่าตัดเชื่อมต่อท่ออสุจิหรือแก้ไขปัญหาเฉพาะจุดเพื่อให้สเปิร์มผ่านได้ สำหรับผู้ชายที่มีท่ออสุจิอุดตัน หรือปัญหาท่ออสุจิผิดปกติ

เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์สำหรับผู้ชายเป็นหมันที่อยากมีลูก

ปัจจุบันเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ คือตัวช่วยสำคัญที่ทำให้ผู้ชายที่เป็นหมันสามารถมีลูกได้ ประกอบด้วยแนวทางที่สำคัญ 2 ประการ ได้แก่ การเก็บอสุจิด้วยวิธีต่าง ๆ และการทำเด็กหลอดแก้ว หรือ ICSI

• การเก็บอสุจิจากอัณฑะหรือท่ออสุจิโดยตรง มี 4 วิธีหลัก ได้แก่
  • PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) การดูดอสุจิจากท่ออสุจิบริเวณ Epididymis ด้วยเข็มขนาดเล็ก
  • MESA (Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration) การเก็บสเปิร์มจากท่ออสุจิด้วยกล้องจุลทรรศน์ขนาดเล็ก ทำให้สามารถเลือกอสุจิคุณภาพสูงได้
  • TESA (Testicular Sperm Aspiration) การดูดสเปิร์มโดยตรงจากเนื้ออัณฑะ
  • TESE (Testicular Sperm Extraction) การผ่าตัดตัดชิ้นเนื้ออัณฑะเล็ก ๆ เพื่อนำอสุจิออกมา
• การทำเด็กหลอดแก้ว หรือ ICSI เป็นการฉีดอสุจิที่มีความสมบูรณ์และแข็งแรงเพียงตัวเดียวเข้าไปในไข่ที่มีความสมบูรณ์เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ จากนั้นจึงย้ายตัวอ่อนกลับไปยังมดลูกของฝ่ายหญิง เพื่อให้เกิดการตั้งครรภ์ต่อไป

นัดหมายสูตินรีแพทย์เพื่อวางแผนรักษาภาวะเป็นหมันในเพศชาย

 

ผู้ชายเป็นหมันจะมีลูกได้ไหม ความสำเร็จในการรักษาขึ้นอยู่กับปัจจัยใดบ้าง ?

แม้ผู้ชายจะมีภาวะเป็นหมัน แต่ปัจจุบันมีทางเลือกในการรักษา ด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ โดยผลลัพธ์ของการรักษาจะขึ้นอยู่กับปัจจัยเหล่านี้

• คุณภาพอสุจิและไข่ อสุจิที่เก็บได้ต้องมีคุณภาพเพียงพอ และไข่ของฝ่ายหญิงต้องพร้อมสำหรับการปฏิสนธิ
• อายุของฝ่ายหญิง เนื่องจากอายุมีผลต่อโอกาสการตั้งครรภ์และคุณภาพไข่ ซึ่งจะพัฒนาไปเป็นตัวอ่อนในอนาคต
• ปัญหาสุขภาพอื่น ๆ โรคประจำตัวหรือปัญหาภาวะเจริญพันธุ์ร่วม เช่น ท่ออสุจิอุดตันหรือฮอร์โมนผิดปกติ
• เทคโนโลยีและความชำนาญของทีมแพทย์ ได้แก่ เทคนิคการเก็บอสุจิ การเลือกสเปิร์ม และกระบวนการทำ ICSI 

ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย มักไม่มีอาการที่สังเกตเห็นได้ชัดเจน ซึ่งหลายคู่มักไม่ทราบสาเหตุจนกว่าจะพยายามมีบุตรมานานกว่า 1 ปี โดยไม่มีการคุมกำเนิด ดังนั้น หากสงสัยว่าชีวิตคู่อาจประสบปัญหาเรื่องการมีบุตร หรืออยากวางแผนสร้างครอบครัวตั้งแต่เนิ่น ๆ สามารถปรึกษาสูตินรีแพทย์ผู้มีประสบการณ์ได้ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม พร้อมให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิดในทุกขั้นตอน เพื่อเติมเต็มความฝันในการมีครอบครัวให้สมบูรณ์

 

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q : ผู้ชายเป็นหมันสามารถมีลูกได้ไหม ?

A: ผู้ชายที่มีภาวะเป็นหมันยังมีโอกาสมีลูกได้ด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ เช่น การเก็บอสุจิด้วย PESA, MESA, TESA, TESE ร่วมกับการทำ ICSI ซึ่งช่วยให้ตัวอสุจิที่มีคุณภาพดีสามารถปฏิสนธิกับไข่ได้โดยตรง 

Q : แนวทางการรักษาภาวะเป็นหมันในผู้ชายมีอะไรบ้าง ?

A : การรักษามักเน้นการเก็บอสุจิจากอัณฑะหรือท่อนำอสุจิด้วยวิธี PESA, MESA, TESA หรือ TESE แล้วนำไปใช้ในกระบวนการ ICSI เพื่อเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์

Q : ผู้ชายจะรู้ได้อย่างไรว่าตัวเองเป็นหมัน ?

A : สามารถตรวจได้จากการตรวจน้ำเชื้อ (Semen Analysis) เพื่อตรวจจำนวน รูปร่าง และการเคลื่อนไหวของอสุจิ หากพบความผิดปกติ แพทย์จะสามารถวินิจฉัยว่ามีภาวะเป็นหมันหรือไม่

Q : ความสำเร็จในการรักษาขึ้นอยู่กับปัจจัยอะไรบ้าง ?

A : ความสำเร็จขึ้นอยู่กับคุณภาพอสุจิและไข่ อายุของฝ่ายหญิง เทคนิคและความชำนาญของแพทย์ รวมถึงการเลือกวิธีเก็บอสุจิและการทำ ICSI อย่างเหมาะสม

 

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline: 082-903-2035

LINE Official: @vfccenter