ความเครียดและการนอนดึก มีผลต่อการมีบุตรยากจริงหรือไม่ ?

หลายคู่รักที่พยายามมีลูกมักมุ่งเน้นไปที่การดูแลร่างกายหรือรอบเดือนให้เป็นไปอย่างปกติ แต่กลับมองข้ามปัจจัยสำคัญบางประการที่อาจเป็นอุปสรรคในการตั้งครรภ์ เช่น ความเครียด และการพักผ่อนไม่เพียงพอ ซึ่งทั้งสองปัจจัยมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับภาวะมีบุตรยาก เพราะความเครียดที่สะสมสามารถไปรบกวนสมดุลของฮอร์โมนสืบพันธุ์ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการตกไข่ การฝังตัวของตัวอ่อน และคุณภาพของอสุจิ ในขณะเดียวกัน การนอนดึกเป็นประจำยังจะทำให้ระบบนาฬิกาชีวิตแปรปรวน ทำให้ส่งผลต่อการหลั่งฮอร์โมนที่สำคัญ เช่น LH, FSH, และ โปรเจสเตอโรน ซึ่งล้วนเป็นฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการตั้งครรภ์ทั้งสิ้น

หากคุณกำลังวางแผนมีลูก การกลับมาทบทวนพฤติกรรมการพักผ่อนและการจัดการอารมณ์ อาจเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ให้ประสบความสำเร็จได้เร็วขึ้น

ทำไมความเครียดถึงเกี่ยวข้องกับภาวะมีบุตรยาก ?

ความเครียดไม่ได้ส่งผลเพียงด้านจิตใจ แต่ยังมีผลกระทบต่อร่างกายในหลายระดับ โดยเฉพาะกับระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine System) ซึ่งควบคุมการหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ รวมถึงฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์ เช่น

• คอร์ติซอล (Cortisol) : ฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมหมวกไตเมื่อร่างกายเผชิญกับความเครียด
• GnRH, LH, และ FSH : ฮอร์โมนที่ควบคุมการตกไข่ในผู้หญิงและการผลิตอสุจิในผู้ชาย

เมื่อร่างกายเผชิญกับความเครียดเรื้อรัง ระดับคอร์ติซอลจะสูงตลอดเวลา ส่งผลให้การหลั่งของ GnRH (Gonadotropin-releasing hormone) ถูกยับยั้ง ซึ่งจะทำให้วงจรการตกไข่ของผู้หญิงแปรปรวน และลดการผลิตอสุจิในผู้ชาย

อย่างไรก็ตาม ความเครียดอาจไม่ใช่สาเหตุหลักของภาวะมีบุตรยากในทุกกรณี แต่ถือเป็นปัจจัยที่สามารถควบคุมและจัดการได้ ถ้าหากปล่อยให้ความเครียดเพิ่มขึ้นโดยไม่มีการจัดการอย่างเหมาะสม ก็อาจส่งผลให้ภาวะเจริญพันธุ์แย่ลงได้

นอนดึก – นอนไม่พอ ส่งผลต่อการมีลูกยากอย่างไร ?

การนอนหลับไม่เพียงพอหรือการนอนดึกเป็นปัญหาที่หลายคนมักมองข้าม แต่ในความเป็นจริงแล้วมันมีผลกระทบโดยตรงต่อการมีลูกยาก ดังนี้

1. คุณภาพการนอนมีผลต่อวงจรฮอร์โมนการเจริญพันธุ์

หลายคนอาจคิดว่าเพียงแค่นอนครบ 6-7 ชั่วโมงก็เพียงพอแล้ว แต่จริง ๆ แล้ว “คุณภาพการนอน” และ “การนอนที่สม่ำเสมอ” มีผลโดยตรงต่อการทำงานของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ เช่น LH, FSH, และ โปรเจสเตอโรน ซึ่งล้วนมีบทบาทสำคัญในการตกไข่และการฝังตัวของตัวอ่อน

2. การนอนดึกทำลายวงจรนาฬิกาชีวิต

การนอนดึกเป็นประจำจะรบกวนวงจรนาฬิกาชีวิต (Circadian Rhythm) ซึ่งมีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์ ทำให้การทำงานของร่างกายไม่สมดุลและอาจส่งผลเสียต่อโอกาสการตั้งครรภ์

3. การลดการผลิตเมลาโทนิน

เมื่อคุณนอนดึกหรือนอนไม่พอ ร่างกายจะลดการผลิตเมลาโทนิน (Melatonin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยควบคุมการนอนหลับและช่วยในการปรับสมดุลของฮอร์โมนการเจริญพันธุ์ เมลาโทนินยังมีบทบาทสำคัญในการควบคุมคุณภาพไข่และสุขภาพของรังไข่

4. ผลกระทบต่อการฝังตัวของตัวอ่อน

เมื่อร่างกายยังคงตื่นตัวจากการหลั่งฮอร์โมนความเครียด การฝังตัวของตัวอ่อนอาจได้รับผลกระทบ ทำให้โอกาสการตั้งครรภ์ลดลง

การนอนหลับที่ดีและการนอนในเวลาที่เหมาะสมจึงมีความสำคัญอย่างมากในการช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ การปรับพฤติกรรมการนอนเพื่อให้มีเวลานอนที่เพียงพอและสม่ำเสมอจะช่วยส่งเสริมสุขภาพการสืบพันธุ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ไลฟ์สไตล์ที่ทำให้เกิดภาวะ “มีลูกยาก” โดยไม่รู้ตัว

หลายคนอาจไม่รู้ว่า “พฤติกรรมที่เราทำเป็นประจำในชีวิตประจำวัน” สามารถส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ได้โดยไม่รู้ตัว โดยพฤติกรรมเหล่านี้มีผลถึงระดับฮอร์โมนและระบบสืบพันธุ์โดยตรง ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของภาวะมีบุตรยากได้ เช่น

• ความเครียดเรื้อรัง : ความเครียดกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งคอร์ติซอล ซึ่งจะยับยั้งการหลั่ง FSH และ LH ที่จำเป็นต่อการตกไข่และการผลิตอสุจิ
• การนอนดึกหรือนอนไม่พอ: จะไปรบกวนวงจรนาฬิกาชีวิตและส่งผลกระทบต่อการหลั่งฮอร์โมนเจริญพันธุ์ อีกทั้งหากนอนน้อยกว่า 6 ชั่วโมง ยังอาจทำให้การตกไข่ลดลงอีกด้วย
• การดื่มกาแฟและแอลกอฮอล์มากเกินไป: การบริโภคคาเฟอีนและแอลกอฮอล์มากเกินไปมีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนและการดูดซึมสารอาหารที่จำเป็นต่อการตั้งครรภ์
• การสูบบุหรี่: ลดความสามารถในการผลิตไข่ในผู้หญิงและลดคุณภาพของอสุจิในผู้ชาย
• การกินอาหารไม่เป็นเวลาและอาหารแปรรูป: การบริโภคอาหารที่มีไขมันทรานส์หรือมีน้ำตาลสูงจะทำให้ระบบเมตาบอลิซึมไม่เสถียรและรบกวนฮอร์โมนการเจริญพันธุ์

พฤติกรรมเหล่านี้ไม่เพียงแต่ทำให้ร่างกายเกิดความเครียด แต่ยังส่งผลต่อโอกาสการตั้งครรภ์ที่ลดลงด้วย

วิธีลดความเครียดสำหรับผู้ที่เกิดภาวะมีบุตรยาก

การจัดการความเครียดอย่างเหมาะสมถือเป็นสิ่งสำคัญในการเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ ขอแนะนำวิธีที่สามารถช่วยลดความเครียดในชีวิตประจำวัน ดังนี้

• การหายใจลึก ๆ (Deep Breathing) : เทคนิคการหายใจลึกช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายและลดระดับคอร์ติซอลในร่างกาย
• ทำสมาธิ (Meditation) : การทำสมาธิช่วยในการผ่อนคลายจิตใจและลดความเครียดจากการทำงานหรือความกังวลต่าง ๆ
• โยคะ (Yoga) : การฝึกโยคะไม่เพียงแต่ช่วยลดความเครียด แต่ยังช่วยปรับสมดุลในร่างกายและเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
• การบำบัดทางจิต (Psychotherapy) : การพบจิตแพทย์หรือผู้ให้คำปรึกษาสามารถช่วยจัดการกับปัญหาความเครียดในชีวิต
• หัตถบำบัด (Acupressure) : การบำบัดด้วยการกดจุดช่วยบรรเทาความเครียดและเพิ่มพลังชีวิต

การทำโปรแกรม Mind-Body เช่น การฝึกสมาธิหรือการบำบัดทางจิตมีผลดีในการลดความเครียดและสามารถเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ได้

วิธีนอนให้มีคุณภาพ เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์

การนอนหลับเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สำคัญในการตั้งครรภ์ แม้ว่าการนอนหลับที่เพียงพอจะเป็นสิ่งที่ทุกคนรู้กันดี แต่วิธีการนอนที่มีคุณภาพเป็นสิ่งที่หลายคนมักละเลยไป

• ลดแสงสีฟ้าก่อนนอน : การใช้สมาร์ตโฟนหรือคอมพิวเตอร์ในช่วงก่อนนอนสามารถลดการหลั่งของฮอร์โมน เมลาโทนิน (Melatonin) ซึ่งมีผลต่อการทำให้หลับง่ายขึ้น
• สร้างบรรยากาศเงียบสงบ : ห้องนอนที่มีความสงบและปราศจากเสียงรบกวนจะช่วยให้การนอนหลับมีคุณภาพ
• นอนเป็นเวลาเดียวกันทุกวัน : การรักษาระยะเวลานอนและตื่นให้คงที่ทุกวัน จะช่วยรักษาวงจรนาฬิกาชีวิต (Circadian Rhythm) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการทำงานของร่างกาย

การนอนอย่างสม่ำเสมอและมีคุณภาพไม่เพียงแต่ช่วยให้ร่างกายฟื้นฟู แต่ยังช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การจัดการความเครียดและการปรับปรุงการนอนเพื่อเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์

การจัดการความเครียดและการปรับการนอน เป็นขั้นตอนสำคัญในการเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ โดยสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เช่น หากิจกรรมทำเพื่อลดความเครียด และนอนหลับให้เพียงพอ เพื่อรักษาวงจรการนอนให้สม่ำเสมอ ก็จะช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนและเพิ่มโอกาสมีลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หากคุณกำลังวางแผนมีบุตร และมองหาคำแนะนำเฉพาะทางเรื่องการเจริญพันธุ์ ทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) พร้อมดูแลคุณอย่างใกล้ชิด ด้วยประสบการณ์กว่า 15 ปี เราช่วยวางแผน เสริมโอกาส และดูแลคุณทุกขั้นตอน เพื่อเข้าใกล้ความฝันของการมีลูกอย่างปลอดภัย

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline : 082-903-2035

LINE Official : @vfccenter