มีลูกคนที่สองยาก มีวิธีเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ได้อย่างไร?

หลายครอบครัวเมื่อมีลูกคนแรกแล้ว ย่อมคาดหวังว่าจะสามารถมีลูกคนต่อไปได้ง่ายกว่าการตั้งท้องครั้งแรก แต่กลับพบว่าการมีลูกคนที่สองยากกว่าที่คิด ซึ่งสาเหตุของปัญหานี้มีหลายประการ หากทำความเข้าใจ และหาแนวทางเพื่อช่วยเพิ่มโอกาสความสำเร็จในการตั้งครรภ์อย่างถูกวิธี การมีลูกคนที่สองก็ประสบความสำเร็จได้ไม่ยาก

ทำไมบางคนถึงมีลูกคนที่สองยาก ?

อายุเพิ่มขึ้น

อายุเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์ โดยเฉพาะในผู้หญิง เมื่ออายุมากขึ้น คุณภาพและปริมาณของไข่จะลดลงตามธรรมชาติ แต่ถ้าถามว่า หากมีอายุมากแล้ว ลูกคนที่ 2 จะติดง่ายไหม ก็ตอบได้เลยว่าผู้หญิงที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไปจะมีโอกาสตั้งครรภ์ลดลงประมาณ 50% เมื่อเทียบกับช่วงอายุ 20 ปี ดังนั้น อายุที่เพิ่มขึ้นหลังจากการมีบุตรคนแรกอาจทำให้การมีลูกคนที่สองยากขึ้น

คุณภาพของสเปิร์มลดลง

ไม่เพียงแต่ฝ่ายหญิงเท่านั้น ฝ่ายชายเองก็มีความเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาเมื่ออายุมากขึ้นเช่นกัน กล่าวคือ คุณภาพของสเปิร์มอาจลดลงเนื่องจากหลายปัจจัย เช่น ความเครียด การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ หรือการได้รับสารเคมีบางชนิด เมื่อจำนวนและคุณภาพของสเปิร์มลดลง โอกาสในการปฏิสนธิก็จะลดลงด้วย

ฮอร์โมนและภาวะไข่ตกผิดปกติ

ความผิดปกติของฮอร์โมนสามารถเกิดขึ้นได้หลังจากการตั้งครรภ์ครั้งแรก โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ เช่น ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ หรือภาวะที่ร่างกายผลิตฮอร์โมนโพรแลกตินมากเกินไป ฮอร์โมนที่ไม่สมดุลอาจทำให้เกิดภาวะไข่ตกผิดปกติ ซึ่งส่งผลให้การตั้งครรภ์เป็นไปได้ยากขึ้น

รังไข่เสื่อม

ภาวะรังไข่เสื่อมสภาพก่อนวัย (Premature Ovarian Failure) เป็นภาวะที่รังไข่หยุดทำงานก่อนที่ผู้หญิงจะเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ซึ่งอาจเกิดขึ้นหลังจากการมีบุตรคนแรก ทำให้การตั้งครรภ์ครั้งที่สองเป็นไปได้ยาก

ท่อนำไข่ตีบหรือตัน

ท่อนำไข่ที่ตีบหรือตันเป็นสาเหตุสำคัญของภาวะมีบุตรยากทุติยภูมิ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้หญิงที่เคยผ่านการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน การผ่าตัดช่องท้อง หรือการตั้งครรภ์นอกมดลูก ซึ่งอาจทำให้เกิดพังผืดที่ท่อนำไข่และขัดขวางการปฏิสนธิได้

ปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นหลังจากมีลูกคนแรก

หลังจากการมีบุตรคนแรก หลายคนอาจตั้งคำถามต่อว่าลูกคนที่ 2 ติดง่ายไหม แต่ร่างกายของบางคนอาจเกิดปัญหาสุขภาพที่ส่งผลต่อการตั้งครรภ์ได้ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) ซึ่งเป็นภาวะที่เนื้อเยื่อคล้ายเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญนอกโพรงมดลูก หรือ เนื้องอกมดลูก (Uterine Fibroids) ที่อาจเกิดขึ้นและขัดขวางการฝังตัวของตัวอ่อน

น้ำหนักตัวและพฤติกรรมการใช้ชีวิต

น้ำหนักตัวที่เปลี่ยนแปลงอย่างมากหลังการมีบุตรคนแรก ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงมากเกินไป อาจทำให้มีลูกคนที่สองยากขึ้นได้ นอกจากนี้ พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่เหมาะสม เช่น การอดนอน ความเครียดจากการเลี้ยงดูบุตรคนแรก หรือการรับประทานอาหารที่ไม่สมดุล ก็อาจส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์และความสามารถในการตั้งครรภ์ได้เช่นกัน

 

อยากมีลูกคนที่สอง ต้องทำอย่างไร ?

คำนวณวันไข่ตก

การมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่มีไข่ตกเป็นวิธีที่ช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ ผู้หญิงที่มีรอบเดือนปกติ 28 วัน มักจะมีไข่ตกในวันที่ 14 ของรอบเดือน แต่สำหรับผู้หญิงที่มีรอบเดือนไม่สม่ำเสมอ อาจต้องใช้วิธีอื่นในการคำนวณ เช่น การสังเกตอุณหภูมิร่างกายตอนตื่นนอน หรือการใช้ชุดทดสอบการตกไข่ที่มีจำหน่ายทั่วไป

ปรึกษาการมีบุตรยาก

หากพยายามมีบุตรคนที่สองมาแล้วเป็นเวลานานกว่า 6-12 เดือนแต่ไม่ประสบความสำเร็จ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการมีบุตรยาก โดยแพทย์จะทำการตรวจร่างกายและสั่งการตรวจทางห้องปฏิบัติการที่จำเป็น เช่น การตรวจฮอร์โมน การตรวจคุณภาพของสเปิร์ม หรือการตรวจดูสภาพของโพรงมดลูกและท่อนำไข่ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงของภาวะมีบุตรยาก

ทำ ICSI เพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์

ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) หรือการทำอิ๊กซี่ เป็นเทคนิคการฉีดสเปิร์มเข้าไปในไข่โดยตรง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการทำเด็กหลอดแก้ว (IVF) เทคนิคนี้มีประโยชน์อย่างมากสำหรับคู่สมรสที่มีปัญหาเกี่ยวกับคุณภาพของสเปิร์มหรือไข่ที่ไม่สามารถปฏิสนธิได้ตามธรรมชาติ

วิธีดูแลตนเองให้พร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ หมดกังวลเรื่องมีลูกคนที่ 2

รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

การรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนเป็นสิ่งสำคัญสำหรับระบบสืบพันธุ์ที่ดี โดยควรรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็น เช่น วิตามินซี วิตามินอี โฟเลต ธาตุเหล็ก ธาตุสังกะสี ส่วนอาหารที่มีประโยชน์ต่อระบบสืบพันธุ์ ได้แก่ ผักใบเขียว ผลไม้สด ถั่วเปลือกแข็ง เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน และอาหารทะเล

งดบุหรี่และแอลกอฮอล์

การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ส่งผลเสียต่อระบบสืบพันธุ์ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง เนื่องจากสารพิษในบุหรี่สามารถทำลายไข่และสเปิร์ม ส่วนแอลกอฮอล์ก็สามารถรบกวนการทำงานของฮอร์โมนและลดคุณภาพของสเปิร์ม ทำให้มีลูกคนที่สองยากขึ้น

ลดการบริโภคคาเฟอีน

การบริโภคคาเฟอีนในปริมาณมากเกินไปอาจส่งผลต่อการตั้งครรภ์ ดังนั้น ควรลดปริมาณการดื่มชา กาแฟ และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอื่น ๆ แนะนำให้จำกัดการบริโภคคาเฟอีนไม่เกิน 200 มิลลิกรัมต่อวัน (ประมาณ 1-2 ถ้วยกาแฟ)

พักผ่อนให้เพียงพอ

การอดนอนและความเหนื่อยล้าสามารถรบกวนการทำงานของฮอร์โมนและส่งผลต่อการตกไข่ได้ การนอนหลับอย่างมีคุณภาพอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อคืนจะช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูและสร้างสมดุลของฮอร์โมนได้อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้หญิงที่มีรอบเดือนไม่สม่ำเสมอ

ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

การออกกำลังกายแบบแอโรบิคเป็นประจำ เช่น การเดิน การว่ายน้ำ หรือการปั่นจักรยาน จะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะต่าง ๆ รวมถึงรังไข่และมดลูก ทั้งยังช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล ซึ่งเป็นปัจจัยที่อาจส่งผลต่อการตั้งครรภ์ได้ 

สำหรับครอบครัวที่มีลูกคนที่สองยาก สามารถมาเข้ารับคำปรึกษาเรื่องการมีบุตรยากได้ที่ ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) ศูนย์เฉพาะทางด้านการรักษาภาวะมีบุตรยาก ที่ได้รับการรับรองจากราชวิทยาลัยสูตินรีเวชแห่งประเทศไทย พร้อมเทคโนโลยีการรักษาและเครื่องมือที่ทันสมัยและห้องปฏิบัติการได้มาตรฐานระดับสากล เรายินดีอยู่เคียงข้างคุณจนประสบความสำเร็จในการตั้งครรภ์

 

บทความโดย แพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่ 

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline: 082-903-2035 

LINE Official: @vfccenter

ข้อมูลอ้างอิง:

• Second Pregnancy Planning. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2568 จาก https://www.whattoexpect.com/getting-pregnant/second-pregnancy.aspx. 

• Is it easier to conceive the second time around?. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2568 จาก https://fertilitychoices.com/blogs/is-it-easier-to-conceive-the-second-time-around/.