ผนังมดลูกเสื่อม ไข่ตกน้อย ทำให้มีลูกยาก สามารถรักษาได้

โดยส่วนมากผู้หญิงที่มีปัญหาภาวะมีบุตรยาก มักจะมีปัญหาที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพของเซลล์ไข่และความพร้อมของมดลูก ซึ่งเปรียบเสมือนบ้านหลังแรกของทารกในครรภ์ ดังนั้น สำหรับคุณผู้หญิงที่มีไข่ตกน้อยและพยายามมีลูกมานาน อาจเป็นไปได้ว่าคุณกำลังเจอกับ “ปัญหาผนังมดลูกเสื่อม” ที่มีผลกระทบโดยตรงต่อการฝังตัวของตัวอ่อน

ภาวะผนังมดลูกไม่แข็งแรงหรือเสื่อม คืออะไร ?

มดลูกเป็นอวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่รองรับและหล่อเลี้ยงตัวอ่อน โดยผนังมดลูก (Endometrium) คือเยื่อบุชั้นในที่หนาตัวขึ้นในแต่ละรอบเดือนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการฝังตัวของตัวอ่อน หากไม่มีการตั้งครรภ์ ผนังส่วนนี้ก็จะหลุดลอกออกมาเป็นประจำเดือน

ภาวะผนังมดลูกเสื่อม

ผนังมดลูกเสื่อม ไม่ได้หมายถึงการเสื่อมสภาพแบบถาวร แต่หมายถึงภาวะที่คุณภาพของเยื่อบุโพรงมดลูกไม่เหมาะสมต่อการตั้งครรภ์ ซึ่งอาจเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ เช่น

• การขูดมดลูก : เป็นสาเหตุหลักที่พบมากที่สุด เนื่องจากการขูดมดลูกอาจทำให้เกิดการอักเสบ หรือติดเชื้อในมดลูก รวมถึงพังผืดในโพรงมดลูก ซึ่งสามารถทำให้ผนังมดลูกเสื่อมลงได้​
• ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนผิดปกติ : การขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น จากภาวะรังไข่เสื่อมหรือหยุดการทำงาน ทำให้เยื่อบุมดลูกไม่หนาตัวหรือฟื้นฟูได้ไม่ดี​
• การติดเชื้อและอักเสบในอุ้งเชิงกราน : เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือเชื้อราที่ส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์และทำให้เกิดเนื้อเยื่อแผลเป็นหรือการอักเสบเรื้อรัง ซึ่งส่งผลต่อความสมบูรณ์ของผนังมดลูก​
• ภาวะเลือดไหลเวียนในมดลูกน้อย : สภาวะที่เลือดไม่ไหลเวียนในมดลูก อาจทำให้เยื่อบุมดลูกไม่ได้รับสารอาหารและออกซิเจนอย่างเพียงพอ ส่งผลให้ผนังมดลูกบางลง​
• เนื้องอกในมดลูก : เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก หรือเนื้องอกเยื่อบุมดลูก อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้ผนังมดลูกบางหรือไม่สมบูรณ์​
• การใช้ยาบางชนิด : การใช้ยาคุมกำเนิดหรือยากระตุ้นรังไข่เป็นเวลานาน ซึ่งอาจกระทบต่อโครงสร้างและความหนาของผนังมดลูก​

นัดหมายเข้ามาตรวจผนังมดลูกได้ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

ความสัมพันธ์ของภาวะผนังมดลูกเสื่อมกับภาวะมีบุตรยาก

สำหรับผู้หญิงที่มีบุตรยากที่ต้องใช้วิธีการทำเด็กหลอดแก้ว (ICSI) การมีเซลล์ไข่ที่มีคุณภาพเป็นการเพิ่มโอกาสในการได้ แต่ยิ่งอายุมากอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกายจะยิ่งเสื่อมสภาพลง รวมถึงมดลูกและรังไข่ของคุณผู้หญิงด้วย นั่นจึงเป็นปัญหาใหญ่สำหรับคนที่อยากมีลูก เพราะอายุที่มากขึ้น โอกาสที่ไข่จะมีคุณภาพก็จะน้อยลงมาก

ผลกระทบของการมีไข่ตกน้อย

ภาวะไข่ตกน้อย มีลูกยาก มักเป็นผลมาจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนหรือปริมาณของรังไข่ที่ลดลงตามวัย (Diminished Ovarian Reserve) แต่ถึงแม้ว่าการมีไข่น้อยจะเป็นปัญหาโดยตรงต่อปริมาณตัวอ่อนที่ได้ แต่หากผนังมดลูกไม่พร้อม แม้จะมีไข่ที่มีคุณภาพดีและได้ตัวอ่อนที่สมบูรณ์ โอกาสที่ตัวอ่อนจะฝังตัวสำเร็จก็ยังคงต่ำ ด้วยเหตุนี้ การเตรียมความพร้อมของทั้ง “คุณภาพไข่” และ “สภาพมดลูก” จึงเป็นสิ่งที่ต้องทำควบคู่กันไป

แนวทางบำรุงเพิ่มคุณภาพผนังมดลูกและไข่

การฟื้นฟูสภาพของมดลูกและไข่ จำเป็นต้องอาศัยการดูแลที่ครอบคลุมทั้งด้านโภชนาการและการแพทย์ เพื่อช่วยฟื้นฟูจากภายในร่างกาย ไปจนถึงการบูรณาการรักษาด้วยเทคโนโลยีต่าง ๆ เพื่อความสำเร็จในการตั้งครรภ์

นัดหมายเข้ามาตรวจผนังมดลูกได้ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

การปรับปรุงคุณภาพไข่และมดลูกด้วยโภชนาการ

• โปรตีน : เป็นส่วนสำคัญในการสร้างและซ่อมแซมเซลล์ รวมถึงฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์
• ไขมันดี : เช่น Omega-3 ที่พบในปลาทะเลน้ำลึก ช่วยลดการอักเสบและเพิ่มการไหลเวียนโลหิตไปยังมดลูก ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการซ่อมแซมผนังมดลูกไม่แข็งแรงให้ดีขึ้น
• สารต้านอนุมูลอิสระ : วิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ เช่น Coenzyme Q10, วิตามิน E, วิตามิน C, สังกะสี และกรดโฟลิก มีบทบาทในการปกป้องทั้งเซลล์ไข่และเยื่อบุโพรงมดลูกจากการถูกทำลายด้วยอนุมูลอิสระ การรับประทานอย่างเพียงพอจึงเป็นการช่วยฟื้นฟูภาวะผนังมดลูกเสื่อมได้

การรักษาทางการแพทย์และเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์

• การให้ยาฮอร์โมน : ใช้ Estrogen เพื่อกระตุ้นให้ผนังมดลูกหนาตัวและมีคุณภาพเหมาะสมต่อการฝังตัว
• การเพิ่มการไหลเวียนโลหิต : ใช้ยาหรือวิธีอื่น ๆ เพื่อเพิ่มเลือดไปเลี้ยงมดลูก ซึ่งช่วยแก้ไขภาวะผนังมดลูกไม่แข็งแรง
• การส่องกล้องในโพรงมดลูก (Hysteroscopy) : ใช้ตรวจวินิจฉัยและรักษาความผิดปกติ เช่น ติ่งเนื้อ หรือ พังผืด ซึ่งเป็นสาเหตุของผนังมดลูกเสื่อมสภาพ
• การใช้ PRP (Platelet-Rich Plasma) : เป็นเทคโนโลยีที่ใช้พลาสมาจากเลือดผู้ป่วยฉีดเข้าโพรงมดลูก เพื่อกระตุ้นการฟื้นฟูและการหนาตัวของเยื่อบุ
• เทคโนโลยี ICSI : สำหรับผู้ที่มีปัญหาไข่ตกน้อยและเผชิญภาวะมีลูกยาก การทำ ICSI จะช่วยเพิ่มโอกาสการปฏิสนธิของไข่และอสุจิ ตลอดจนการย้ายตัวอ่อนเพื่อเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผนังมดลูกเสื่อมไม่ใช่ภาวะที่รักษาไม่ได้ มาเริ่มต้นวางแผนมีบุตรและปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ เพื่อฟื้นฟูมดลูกและคุณภาพไข่ได้ที่ VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (VFC Center) เราพร้อมเป็นส่วนหนึ่งเพื่อให้คุณประสบความสำเร็จในการตั้งครรภ์

บทความโดย: นพ.วรวัฒน์ ศิริปุณย์

สูติ-นรีเวชวิทยา – เวชศาสตร์การเจริญพันธุ์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline: 082-903-2035

LINE Official: @vfccenter

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

Q: ผนังมดลูกเสื่อมคืออะไร และต่างจากผนังมดลูกบางอย่างไร ?

A: ผนังมดลูกเสื่อมคือภาวะที่เยื่อบุโพรงมดลูกไม่มีคุณภาพเหมาะสมต่อการฝังตัวของตัวอ่อน อาจเกิดจากพังผืด การอักเสบ ฮอร์โมนผิดปกติ หรือเลือดไหลเวียนไม่ดี ส่วน “ผนังมดลูกบาง” คือค่าความหนาที่ไม่ถึงเกณฑ์ ซึ่งเป็นหนึ่งในผลลัพธ์ของภาวะการเสื่อมสภาพของผนังมดลูก

Q: ภาวะผนังมดลูกเสื่อม สามารถรักษาให้กลับมาแข็งแรงได้หรือไม่ ?

A: รักษาได้ โดยการให้ฮอร์โมนเอสโตรเจน การเพิ่มการไหลเวียนของเลือด การส่องกล้องรักษาพังผืด หรือเทคโนโลยี PRP ซึ่งช่วยกระตุ้นการฟื้นฟูของเยื่อบุโพรงมดลูกให้กลับมามีคุณภาพเหมาะสมต่อการฝังตัว

 Q: ไข่ตกน้อยเกี่ยวข้องกับภาวะมีบุตรยากอย่างไร ?

A: ไข่ตกน้อยหรือ Diminished Ovarian Reserve ทำให้จำนวนไข่ที่ได้ในรอบการรักษาน้อยลง แม้ว่าจะมีไข่คุณภาพดี แต่หากผนังมดลูกไม่พร้อม โอกาสฝังตัวก็ยังต่ำ จึงต้องดูแลทั้งคุณภาพไข่และสภาพมดลูกควบคู่กัน

Q: หากผนังมดลูกบางหรือเสื่อม ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้หรือไม่ ?

A: ยังมีโอกาส หากได้รับการรักษาที่เหมาะสมเพื่อเพิ่มคุณภาพผนังมดลูกก่อนย้ายตัวอ่อน เช่น การให้ฮอร์โมน การรักษาพังผืด หรือการใช้ PRP เพื่อเพิ่มการหนาตัวของเยื่อบุ ทำให้โอกาสฝังตัวของตัวอ่อนสูงขึ้น

Q: มีวิธีดูแลตัวเองเพื่อฟื้นฟูผนังมดลูกและคุณภาพไข่ที่ทำได้ด้วยตัวเองไหม ?

A: ผนังมดลูกเสื่อม สามารถฟื้นฟูได้ภายใต้การปรับโภชนาการตามคำแนะนำของแพทย์ เช่น การรับประทานโปรตีนให้เพียงพอ เลือกไขมันดีและอาหารที่เพิ่มการไหลเวียนเลือด รับสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น CoQ10 และโฟลิก การนอนหลับพักผ่อนให้พอ ลดความเครียด และหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่–แอลกอฮอล์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้ไข่และผนังมดลูกเสื่อมเร็วขึ้น