ตอบเรื่องอสุจิ! มีอายุเท่าไร ดูแลอย่างไรให้อสุจิแข็งแรง

อสุจิเป็นส่วนสำคัญของการมีบุตรตามธรรมชาติ แต่หลายคู่รักอาจกังวลว่า หากฝ่ายชายมีภาวะอสุจิน้อยหรือไม่แข็งแรง จะสามารถตั้งครรภ์ได้หรือไม่ ความจริงแล้ว แม้อสุจิน้อยจะลดโอกาสในการปฏิสนธิ แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะหมดโอกาสเสียทีเดียว เนื้อหานี้จะพาไปทำความเข้าใจสัญญาณที่บ่งบอกว่าอสุจิอาจมีปัญหา รวมถึงแนวทางการดูแลสุขภาพเพื่อเพิ่มคุณภาพของอสุจิ และเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อสุจิ ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของการมีบุตร แต่บ่อยครั้งที่คู่รักต้องเผชิญกับความกังวลใจเกี่ยวกับความแข็งแรงของอสุจิ จนเกิดความวิตกว่าหากมีภาวะอสุจิน้อยและอ่อนแอ จะมีลูกได้ไหม และจะส่งผลต่อการมีบุตรอย่างไร ? บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจทุกเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพของอสุจิ ตั้งแต่สัญญาณบอกอาการ ไปจนถึงวิธีเพิ่มคุณภาพและความแข็งแรง เพื่อเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ให้เป็นไปอย่างที่ตั้งใจ

รวมคำถามสำคัญเกี่ยวกับอสุจิ!

อสุจิของฝ่ายชายควรมีอายุเท่าไหร่ ถึงจะส่งผลดีต่อการตั้งครรภ์?

ตามปกติแล้วอสุจิจะสามารถอยู่ในร่างกายฝ่ายชายได้เป็นเวลานานถึง 74 วัน แต่หากไม่มีการหลั่งนานกว่า 7 วัน อาจทำให้มีอสุจิบางตัวเริ่มเสื่อมสภาพจนเคลื่อนไหวไม่ได้และจะตายลงไป ทำให้ระยะเวลา 3-7 วันนับจากการหลั่งทิ้งครั้งล่าสุด จะเป็นช่วงเวลาที่อสุจิแข็งแรงและมีจำนวนมากที่สุด จากนั้นจึงจะค่อย ๆ แก่และตาย ซึ่งแม้ผู้ชายจะสามารถผลิตอสุจิได้ตลอดชีวิต แต่ปริมาณและคุณภาพอาจลดลงเมื่อมีอายุมากขึ้น หรือไม่ได้หลั่งทิ้งเป็นเวลานาน

อสุจิสามารถอยู่ในร่างกายของฝ่ายหญิงได้กี่วัน?

โดยทั่วไป หลังจากฝ่ายชายหลั่งอสุจิเข้าไปในร่างกายของฝ่ายหญิงแล้ว อสุจิจะมีชีวิตอยู่ในช่องคลอดเฉลี่ย 48-72 ชั่วโมง หรือประมาณ 2-3 วัน ซึ่งหากอสุจิสามารถเข้าไปรออยู่ที่ท่อนำไข่ในตำแหน่งที่มีการปฏิสนธิได้ก่อนวันไข่ตก ก็จะมีโอกาสสูงมากที่อสุจิกับไข่จะได้มาเจอกันจนเกิดการปฏิสนธิ แต่หากอสุจิเดินทางมาไม่ถึงท่อนำไข่ หรืออยู่ไม่ถูกช่วงเวลาที่ไข่จะตก อสุจิก็จะสลายหายไปเอง

อสุจิน้อย มีลูกได้ไหม?

การตั้งครรภ์จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่ออสุจิสามารถเดินทางไปผสมกับไข่ได้สำเร็จ แต่การที่มีอสุจิน้อยเกินไปจะลดจำนวนอสุจิที่เดินทางไปถึงท่อนำไข่ลงอย่างมาก ทำให้โอกาสในการปฏิสนธิลดต่ำลงตามไปด้วย ดังนั้น หากคู่รักพยายามมีบุตรมาสักระยะแล้วยังไม่สำเร็จ การเข้าพบแพทย์เพื่อตรวจวิเคราะห์คุณภาพอสุจิจึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยหาสาเหตุและนำไปสู่การวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

อสุจิไม่แข็งแรงเกิดจากอะไร?

หากคู่รักพยายามมีบุตรมาเป็นเวลานานแต่ไม่ประสบความสำเร็จ อาจต้องมีการตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิเพื่อดูว่าอสุจิมีคุณภาพดีหรือไม่ เพราะอสุจิที่ไม่แข็งแรง หรือมีจำนวนน้อยเกินไป อาจไม่มีประสิทธิภาพมากพอที่จะทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้ ซึ่งปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะเหล่านี้ สามารถเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ ดังนี้

• ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์ตั้งแต่กำเนิด
• ลูกอัณฑะอักเสบจากอุบัติเหตุ
• ภูมิคุ้มกันร่างกายทำงานผิดปกติ
• โรคประจำตัวบางโรค เช่น เบาหวาน ไทรอยด์ เอดส์
• การไม่ดูแลสุขภาพจนเกิดความผิดปกติของต่อมไร้ท่อและฮอร์โมนที่สร้างอสุจิ
• ภาวะน้ำหนักเกิน เนื่องจากไขมันสะสมที่บริเวณอัณฑะทำให้อุณหภูมิสูงขึ้น จนไม่เหมาะกับการสร้างอสุจิ
• การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาเคมีบำบัด หรือยารักษามะเร็ง
• พฤติกรรมที่ส่งผลร้ายต่อร่างกาย เช่น การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์มากไป หรือการรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม
• จำนวนและคุณภาพของอสุจิ ซึ่งเปลี่ยนแปลงไปตามอายุที่เพิ่มขึ้น
• เกิดจากความเครียด เนื่องจากร่างกายจะมีการสะสมฮอร์โมนที่เข้าไปรบกวนการสร้างฮอร์โมนเพศ ซึ่งส่งผลต่อการเผาผลาญ ทำให้จำนวนอสุจิลดลง อีกทั้งยังอาจเกิดอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศร่วมด้วย

ปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อหาสาเหตุอสุจิมีจำนวนน้อยหรือไม่แข็งแรง เพื่อรักษาภาวะมีบุตรยาก

 

ดูแลอย่างไรให้อสุจิแข็งแรง เพิ่มโอกาสตั้งครรภ์?

อสุจิที่แข็งแรง ต้องมีรูปร่างปกติและเคลื่อนไหวได้ดี รวมถึงมีจำนวนที่เหมาะสมต่อการตั้งครรภ์ ยิ่งอสุจิมีสุขภาพที่แข็งแรงก็จะช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้มากขึ้น ซึ่งว่าที่คุณพ่อสามารถดูแลอสุจิให้แข็งแรงได้ด้วยวิธีเหล่านี้

• เลือกทานอาหารบำรุงอสุจิ โดยสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพของอสุจิ ได้แก่
  • อาหารที่มีแร่สังกะสี ช่วยในการสร้างอสุจิ เช่น หอยนางรม เนื้อแดง ผักโขม
  • อาหารที่มีวิตามินอี ช่วยบำรุงอสุจิให้แข็งแรง เช่น ไข่
  • อาหารที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3 ช่วยเพิ่มการเคลื่อนไหวของอสุจิ เช่น ถั่วหลากหลายชนิดผสมกัน ไม่ว่าจะเป็นอัลมอนด์ เฮเซลนัต หรือวอลนัต
• หลีกเลี่ยงความเครียด เพราะอาจส่งผลต่อการผลิตอสุจิ
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากการออกกำลังกายสามารถช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะสืบพันธุ์ และช่วยลดระดับฮอร์โมนความเครียด
• พักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายซ่อมแซมตัวเอง และสามารถผลิตอสุจิที่มีคุณภาพได้
• ไม่สูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ เพราะอาจส่งผลต่อคุณภาพของอสุจิ

 

เข้าใจสาเหตุและแนวทางการรักษาปัญหาอสุจิไม่แข็งแรง

แม้จะดูแลตัวเองอย่างดีและมั่นใจว่าอสุจิแข็งแรง แต่หากยังไม่สามารถมีบุตรได้อย่างที่ตั้งใจ อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพ โดยเฉพาะในเรื่องของอสุจิ

สัญญาณที่บ่งบอกว่าอสุจิอาจมีปัญหา

• จำนวนน้อย โดยมีอสุจิน้อยกว่า 15 ล้านตัวต่อมิลลิลิตร ทำให้โอกาสในการปฏิสนธิน้อยลง 
• รูปร่างผิดปกติ เช่น หัวขาด หางสั้น หรือรูปร่างไม่เหมาะสมกับการแหวกว่ายเพื่อไปผสมกับไข่
• เคลื่อนไหวช้า หรือไม่สามารถเคลื่อนที่ได้เลย ทำให้ไม่สามารถเดินทางไปถึงไข่ได้

ทางออกทางการแพทย์เพื่อแก้ไขปัญหาอสุจิ

การตรวจสุขภาพของอสุจิ พร้อมกับรับคำแนะนำในการรักษาจากสูตินรีแพทย์ คือขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยเพิ่มโอกาสในการมีบุตรให้มากขึ้น 

• การตรวจวิเคราะห์อสุจิ (Semen Analysis) เป็นการตรวจเบื้องต้นที่ให้ข้อมูลอย่างละเอียดเกี่ยวกับจำนวน รูปร่าง และการเคลื่อนไหวของอสุจิ ซึ่งจะช่วยให้ทราบถึงสาเหตุของปัญหา และนำไปสู่การวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
• การรักษาด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ หากตรวจพบว่าอสุจิไม่แข็งแรง แพทย์อาจแนะนำวิธีการรักษาเฉพาะทางที่ช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ให้มากขึ้น เช่น
  • ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) เป็นการปฏิสนธินอกร่างกายโดยการคัดเลือกอสุจิที่แข็งแรงที่สุดและฉีดเข้าไปในไข่โดยตรง ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูง แม้ฝ่ายชายจะมีอสุจิที่อ่อนแอ หรือมีจำนวนน้อยมากก็ตาม

นัดหมายสูตินรีแพทย์เพื่อตรวจภาวะมีบุตรยากและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม

การเริ่มต้นดูแลอสุจิเป็นก้าวแรกที่สำคัญเพื่อเพิ่มโอกาสให้กับการตั้งครรภ์ หากต้องการคำแนะนำจากผู้ชำนาญการด้านการเจริญพันธุ์ ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) พร้อมให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิดในทุกขั้นตอน ด้วยประสบการณ์การรักษาด้านเทคโนโลยีการเจริญพันธุ์มากกว่า 15 ปี โดยสูตินรีแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ และทีมนักวิทยาศาสตร์ผู้มีประสบการณ์ด้านการเลี้ยงตัวอ่อน เพื่อวางแผนการตั้งครรภ์ที่สมบูรณ์

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q : อสุจิแข็งแรง บ่งบอกถึงสุขภาพที่ดี ต้องมีลักษณะอย่างไร ?

A: อสุจิที่แข็งแรงควรมี 3 คุณสมบัติหลัก ได้แก่ 

• จำนวนที่เหมาะสม (มากกว่า 15 ล้านตัวต่อมิลลิลิตร) 
• การเคลื่อนไหวที่รวดเร็วและเป็นทิศทาง
• รูปร่างที่สมบูรณ์เพื่อพร้อมปฏิสนธิกับไข่

Q : การมีเพศสัมพันธ์บ่อยจะทำให้อสุจิอ่อนแอลงหรือไม่ ?

A: การมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอในระยะเวลาที่เหมาะสม (ทุก 2-3 วัน) จะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายผลิตอสุจิใหม่ที่มีคุณภาพและแข็งแรงอยู่เสมอ

Q : อาหารเสริมช่วยบำรุงอสุจิได้จริงหรือไม่ ?

A: สำหรับผู้ที่กังวลว่าอสุจิน้อย มีลูกได้ไหม สารอาหารบางชนิดสามารถช่วยบำรุงคุณภาพของอสุจิได้ เช่น สังกะสี วิตามินอี และกรดไขมันโอเมก้า 3 มีส่วนช่วยในการสร้างและบำรุงอสุจิให้มีคุณภาพ อย่างไรก็ตาม การทานอาหารให้ครบถ้วนและหลากหลายยังเป็นสิ่งจำเป็น แต่หากยังไม่ได้ผล ควรไปปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิ (Semen Analysis) ซึ่งจะช่วยประเมินจำนวน รูปร่าง และการเคลื่อนไหวของอสุจิได้อย่างละเอียด เพื่อวางแผนการรักษาได้อย่างตรงจุด

Q : การทำอิ๊กซี่ (ICSI) เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องอสุจิใช่หรือไม่ ?

A: ICSI เป็นเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ โดยจะคัดเลือกอสุจิที่แข็งแรงที่สุดเพียง 1 ตัวฉีดเข้าไปในไข่โดยตรง ทำให้เพิ่มโอกาสในการปฏิสนธิได้สูง แม้จะมีอสุจิน้อย หรือเคลื่อนไหวช้า

 

 

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

Hotline : 082-903-2035

Line : @vfccenter

แหล่งอ้างอิง

1. เรื่องของอสุจิ…ที่คุณต้องรู้. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2566 จาก https://www.dhcivfthai.com/story-of-sperm/
2. คำแนะนำในการเก็บน้ำอสุจิ. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2566 จาก https://www.bumrungrad.com/th/treatments/semen-collection-instructions
3. 10 เรื่องของอสุจิ…ที่คุณอาจไม่เคยรู้มาก่อน. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2566 จาก https://jetanin.com/th/10-เรื่องของอสุจิ-ที่คุณอ/