เตรียมความพร้อมก่อนฝากสเปิร์ม เพื่อเก็บรักษาเซลล์สืบพันธุ์

การฝากสเปิร์มหรือ Sperm Freezing คือวิธีเก็บรักษาอสุจิด้วยการแช่แข็งที่อุณหภูมิ -196°C เพื่อคงคุณภาพของสเปิร์มให้นำมาใช้มีบุตรในอนาคตได้อย่างปลอดภัย เหมาะสำหรับผู้ชายที่ต้องการวางแผนมีลูกในช่วงเวลาที่พร้อม หรือกำลังเผชิญภาวะเสี่ยงทำให้คุณภาพสเปิร์มลดลง เช่น ต้องรักษาโรคด้วยเคมีบำบัด อายุมากขึ้น หรือมีปัญหาการสร้างอสุจิ การฝากสเปิร์มช่วยเก็บเซลล์สืบพันธุ์ที่แข็งแรงที่สุดไว้ใช้สำหรับการทำ IUI หรือ ICSI เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ให้คู่สมรสในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ภาวะมีบุตรยาก เป็นปัญหาใหญ่สำหรับหลายครอบครัว เพราะความผิดหวังจากการตั้งครรภ์ไม่สำเร็จ มักเป็นบ่อเกิดของความไม่เข้าใจกัน จนส่งผลต่อความสัมพันธ์ในระยะยาว แต่ด้วยการพัฒนาทางด้านการแพทย์ในปัจจุบันทำให้เกิดเทคโนโลยีมากมาย ทั้งการแช่แข็งตัวอ่อนซึ่งเป็นกระบวนการใช้ความเย็น เพื่อเก็บรักษาไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว ทำให้สามารถย้ายกลับเข้าสู่โพรงมดลูกได้ในอนาคต รวมถึงยังมีการฝากสเปิร์มซึ่งเป็นการเก็บรักษาเซลล์สืบพันธุ์ เพื่อช่วยให้คู่สมรสสามารถเก็บสเปิร์มที่แข็งแรงเพื่อการมีลูกในช่วงเวลาที่พร้อมทั้งทางร่างกายและจิตใจ 

การฝากสเปิร์มจึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยให้สามารถวางแผนมีบุตรได้อย่างเหมาะสม สำหรับคู่รักที่ต้องการทำความเข้าใจในเรื่องนี้ บทความนี้มีข้อมูลที่ควรรู้เกี่ยวกับการฝากสเปิร์มหรือฝากอสุจิมาแนะนำกัน

นัดหมายปรึกษาสูตินรีแพทย์ เพื่อวางแผนตั้งครรภ์ในช่วงวัยที่เหมาะสมที่ VFC Center

ทำความรู้จักการฝากสเปิร์ม

การฝากสเปิร์ม (Sperm Freezing) คือหนึ่งในเทคโนโลยีเพื่อการเตรียมความพร้อมและป้องกันปัญหาการมีบุตรยากที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ซึ่งสามารถทำได้ด้วยการนำสเปิร์มจากน้ำอสุจิไปแช่แข็ง แล้วนำไปคัดเลือกใส่หลอดที่สามารถเก็บได้ครั้งละมากกว่าล้านตัว จากนั้นจึงนำไปแช่แข็งเพื่อเก็บไว้ในอุณหภูมิต่ำถึง -196 องศาเซลเซียส ซึ่งการฝากสเปิร์มจะช่วยเก็บรักษาคุณภาพของสเปิร์มให้มีคุณภาพ เพื่อให้พร้อมต่อการนำมาใช้หากต้องการมีบุตร เช่น เมื่อต้องการนำไปใช้ร่วมกับการทำเด็กหลอดแก้วทั้งกระบวนการ IVF และ ICSI ซึ่งสเปิร์มที่ฝากจะสามารถเก็บไว้ได้นานหลายปี แต่จะมีค่าใช้จ่ายในการเก็บและดูแลที่แตกต่างกันออกไป

กระบวนการสร้างสเปิร์มเป็นอย่างไร ?

ก่อนจะไปถึงขั้นตอนการฝากสเปิร์ม เราต้องรู้ถึงกระบวนการสร้างสเปิร์มกันก่อน

กระบวนการสร้างสเปิร์ม (Spermatogenesis) เป็นกระบวนการตามธรรมชาติที่เกิดขึ้นภายในลูกอัณฑะ ใช้เวลาประมาณ 64-74 วันต่อรอบ โดยมีรายละเอียดสำคัญดังนี้

• • เริ่มต้นจากเซลล์ต้นกำเนิด (Germ Cells) เซลล์เหล่านี้จะอยู่ในหลอดสร้างสเปิร์มภายในอัณฑะและจะค่อย ๆ แบ่งตัวเพื่อพัฒนาเป็นเซลล์อสุจิที่สมบูรณ์
  • พัฒนาเป็นสเปิร์มโตเต็มวัย (Maturation) ระหว่างกระบวนการสร้างเซลล์อสุจิจะได้รับอิทธิพลจากฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ที่ควบคุมโดยสมองผ่านต่อมใต้สมอง
  • เก็บในหลอดเก็บอสุจิ (Epididymis) เมื่อสร้างอสุจิเสร็จจะถูกส่งต่อไปยังหลอดเก็บอสุจิ ซึ่งเป็นที่พักตัวและพัฒนาเพิ่มเติมให้มีความสามารถในการเคลื่อนที่และปฏิสนธิ

• หลั่งออกจากร่างกาย (Ejaculation) เมื่อถูกหลั่งออกมา อสุจิจะเดินทางผ่านท่อนำอสุจิออกมาพร้อมกับของเหลวจากต่อมลูกหมากและถุงน้ำเชื้อ กลายเป็นน้ำอสุจิที่สมบูรณ์หนึ่งชุด

ทั้งนี้ ปัจจัยหลายอย่างสามารถรบกวนกระบวนการสร้างสเปิร์มได้ เช่น ความเครียด การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ อุณหภูมิสูง หรือการสัมผัสสารเคมีบางชนิด การเข้าใจกลไกนี้จะช่วยให้เห็นถึงความสำคัญของการฝากอสุจิ เพื่อป้องกันปัญหาภาวะมีบุตรยากในอนาคต

วางแผนทำ IUI, IVF และ ICSI กับสูตินรีแพทย์ที่ VFC Center

การฝากสเปิร์มมีข้อดีอย่างไร ?

ข้อดีของการฝากสเปิร์ม คือช่วยเก็บรักษาอสุจิในช่วงที่ยังมีคุณภาพดี ทำให้ไม่ต้องกังวลว่าคุณภาพของสเปิร์มจะลดลงตามอายุ และสามารถนำมาใช้ได้ในภายหลังตามต้องการ แต่หากพูดถึงค่าใช้จ่ายของการฝากสเปิร์ม ราคาจะขึ้นอยู่ในแต่ละคลินิกหรือโรงพยาบาล เนื่องจากมีค่าบริการในการจัดเก็บและดูแลรายปีที่แตกต่างกัน

การฝากสเปิร์มเหมาะกับใคร ?

• ผู้ที่ต้องการทำหมัน เพื่อจะได้มีอสุจิเก็บไว้หากต้องการที่จะมีบุตรเพิ่มในอนาคต
• ผู้ที่ต้องเข้ารับการรักษาด้วยเคมี รังสีบำบัด หรือต้องใช้ยาที่อาจจะมีผลเสียและสร้างความเสี่ยงต่อการสร้างอสุจิในอนาคต
• ผู้ที่เข้ารับการรักษาที่มีความจำเป็นต้องตัดลูกอัณฑะ
• ผู้ที่มีคนในครอบครัวมีความผิดปกติ ที่จะทำให้มีการสร้างอสุจิลดลงเมื่ออายุมากขึ้น ควรพิจารณาการฝากสเปิร์มเอาไว้ ในขณะที่ยังมีคุณภาพดีอยู่
• คู่สมรส ที่ต้องการมีลูกแต่ไม่ได้อยู่ด้วยกันตลอดเวลา จึงไม่สามารถมีเพศสัมพันธ์ในช่วงตกไข่ได้ ควรพิจารณาการฝากสเปิร์มไว้เพื่อฉีดเข้าสู่โพรงมดลูกของฝ่ายหญิงในจังหวะที่มีการตกไข่
• คู่สมรส ที่เข้ารับการรักษาภาวะการมีบุตรยาก และต้องใช้อสุจิอยู่เรื่อย ๆ การฝากสเปิร์มที่เหลือใช้จากการปฏิสนธิไว้ในธนาคารสเปิร์ม จะช่วยเพิ่มความสะดวกให้การรักษาในรอบต่อไป

ก่อนฝากสเปิร์มต้องเตรียมความพร้อมอย่างไร ?

• พักผ่อนให้เพียงพอ ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงสมบูรณ์ทั้งกายและใจ เพราะการเก็บอสุจิควรทำในขณะที่สุขภาพร่างกายปกติ เพื่อให้มีการคลาดเคลื่อนน้อยที่สุด หากมีอาการเจ็บป่วยหรือยังอยู่ในขั้นตอนการรักษาใด ๆ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
• ควรงดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และงดสูบบุหรี่ก่อนเข้ารับการตรวจ เพราะเป็นสาเหตุทำให้น้ำเชื้อมีคุณภาพด้อยลง
• ควรงดการหลั่งน้ำอสุจิก่อนมาฝากอสุจิอย่างน้อย 2 วันแต่ไม่เกิน 7 วัน เพราะหากมีการหลั่งอสุจิมาก่อนจะส่งผลต่อปริมาณน้ำอสุจิ และสเปิร์มอาจลดน้อยลง แต่ถ้างดเว้นการหลั่งนานเกินไป อาจทำให้มีจำนวนอสุจิที่ไม่เคลื่อนไหว หรือตายแล้วมากขึ้น
• งดแช่น้ำร้อน หรือเข้าซาวน่า เพราะเมื่ออุณหภูมิร่างกายเปลี่ยน จะส่งผลให้สามารถสร้างอสุจิได้น้อยลง
• ดูแลตัวเอง ล้างมือและล้างอวัยวะเพศให้สะอาดก่อนการเก็บ สามารถปัสสาวะทิ้งก่อนการเก็บอสุจิได้

ขั้นตอนการฝากสเปิร์ม

• ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อทำการตรวจสอบประวัติ ร่างกาย เลือด และอสุจิ เพื่อคัดกรองว่ามีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคซิฟิลิส โรคตับอักเสบ โรคเอดส์ โรคธาลัสซีเมีย และโรคเบาหวาน หรือไม่
• เมื่อเข้าสู่ขั้นตอนในห้องเก็บสเปิร์ม จะต้องล้างมือ และอวัยวะเพศให้สะอาดก่อนที่จะรีดน้ำเชื้อลงสู่ถ้วยพลาสติกปากกว้าง โดยต้องทำการเก็บน้ำอสุจิโดยวิธีสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง ห้ามทำโดยการร่วมเพศแล้วหลั่งน้ำอสุจิภายนอก และห้ามใช้ถุงยางอนามัย หรือสารหล่อลื่นประเภทต่าง ๆ ซึ่งตามปกติแล้วสเปิร์มจะมีปริมาณมากกว่า 15 ล้านตัวต่อหนึ่งซีซี เมื่อหลั่งอสุจิเสร็จแล้ว สเปิร์มจะถูกนำไปตรวจสอบว่ามีความสมบูรณ์ดีหรือไม่ ซึ่งสเปิร์มที่ดี มีคุณภาพ จะมีลักษณะคล้ายรูปไข่ หัวกลมมน มีหางยาวเป็นสาย และสามารถเคลื่อนไหวได้ในความเร็วปกติ หรือน้อยกว่าความเร็วปกติอย่างน้อย 40%
• ในขั้นตอนการจัดเก็บ สเปิร์มจะถูกนำไปผสมกับน้ำยาแช่แข็งเพื่อให้คงสภาพที่สมบูรณ์ แล้วผ่านกระบวนการลดอุณหภูมิให้เย็นลงเพื่อเก็บรักษาไว้ในไนโตรเจนเหลวที่อุณหภูมิ -196 องศาเซลเซียส เพื่อหยุดการเคลื่อนไหว แล้วรอเวลานำออกมาใช้

สำหรับคุณผู้ชายท่านใด หรือครอบครัวไหน ที่มองหาผู้ช่วยในการให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการเก็บรักษาเซลล์สืบพันธุ์เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการมีบุตรตั้งแต่เริ่มต้น สามารถรับคำปรึกษากับสูตินรีแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ได้ที่ VFC Center ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร (V Fertility Center) เรายินดีให้คำปรึกษาและวางแผนเพื่อการมีบุตรในวันที่กายและใจของคุณพร้อมที่สุด 

คำถามที่พบบ่อย (FAQs) 

ธนาคารสเปิร์มคืออะไร ?

A: ธนาคารสเปิร์ม (Sperm Bank) คือสถานที่ที่ให้บริการ เก็บรักษาอสุจิหรือเซลล์สืบพันธุ์ของเพศชาย ด้วยกระบวนการแช่แข็งในอุณหภูมิประมาณ -196 องศาเซลเซียส เพื่อคงสภาพและคุณภาพของสเปิร์มให้นำมาใช้ได้ในอนาคต โดยไม่เสื่อมสภาพหรือเสียความสามารถในการปฏิสนธิ โดยธนาคารสเปิร์มแต่ละที่จะมีราคาค่าบริการที่แตกต่างกันไป ตามเทคโนโลยีที่ใช้ และความเชี่ยวชาญของทีมแพทย์

การฝากสเปิร์มสามารถทำได้ตั้งแต่อายุเท่าไร ?

A: ผู้ชายสามารถฝากสเปิร์มได้ตั้งแต่อายุ 18 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นช่วงที่ร่างกายมีการสร้างสเปิร์มสมบูรณ์แล้ว ทั้งนี้ อายุที่เหมาะสมที่สุดคือช่วง 20-35 ปี เพราะเป็นวัยที่คุณภาพอสุจิดีที่สุด เคลื่อนไหวได้ดี และมีจำนวนเพียงพอสำหรับการเก็บรักษาในระยะยาว

ฝากสเปิร์มไว้แล้ว สามารถใช้ได้หลายครั้งหรือไม่ ?

ได้ สเปิร์มที่เก็บไว้ในธนาคารสเปิร์ม สามารถแบ่งใช้ได้หลายครั้ง ขึ้นอยู่กับปริมาณและคุณภาพของอสุจิที่เก็บไว้ในแต่ละครั้ง ซึ่งแพทย์จะประเมินและจัดการปริมาณให้เหมาะสมกับการใช้งาน เช่น การทำ IUI หรือ ICSI เพื่อให้มีโอกาสตั้งครรภ์สำเร็จ

การฝากอสุจิราคาเท่าไร ?

A: โดยทั่วไป การฝากอสุจิมีราคาอยู่ที่ประมาณ 10,000-30,000 บาทต่อครั้ง ขึ้นอยู่ในแต่ละคลินิกและระยะเวลาเก็บรักษา หากต้องการฝากในระยะยาวจะมีค่าใช้จ่ายรายปีเพิ่มเติมเล็กน้อย โดยบางคลินิกมีแพ็กเกจรวมการตรวจคุณภาพอสุจิและการจัดเก็บครบวงจร

สเปิร์มที่ฝากไว้สามารถเก็บได้นานแค่ไหน ?

A: สเปิร์มที่ผ่านการแช่แข็งในอุณหภูมิประมาณ -196 องศาเซลเซียส สามารถเก็บรักษาไว้ได้ยาวนาน 10-15 ปี โดยไม่เสื่อมสภาพหากอยู่ในอุณหภูมิที่เหมาะสม และสามารถนำมาใช้ผสมเทียมหรือทำเด็กหลอดแก้ว (IVF / ICSI) เมื่อต้องการ

ฝากสเปิร์มที่ไหนดี ?

A: ควรเลือกฝากสเปิร์มกับศูนย์เวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ที่ได้มาตรฐาน เช่น VFC Center ซึ่งมีแพทย์เฉพาะทางด้านภาวะมีบุตรยาก ทีมเพาะเลี้ยงตัวอ่อนที่ผ่านการรับรองระดับสากล มีระบบจัดเก็บไนโตรเจนเหลวที่ปลอดภัยและทันสมัย

 

บทความโดย แพทย์วรวัฒน์ ศิริปุณย์

ติดต่อสอบถามหรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่

VFC ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร 

Hotline: 082-903-2035 

LINE Official: @vfccenter